Yılbaşından sonra her şey zamlanıyor ya, posta ücretlerine de zam geldi. Gerçi artık mektup yazan da kalmadı ama olur da eskileri hatırlamak için göndermek isterseniz posta ücreti 15 lira oldu. Tebrik ve davetiyeler 20 liraya gönderilebilecek artık.
Eskiden postacılara türkü yakılır, şiirler yazılırdı ama artık postacılar sadece tebligat taşıdığı için kimse görmek istemiyor. O sebeple vatandaşı en çok ilgilendiren tarafı tebligat ücretlerine yapılan zam oldu. 87 lira olan tebligat ücreti yeni zamla 120 TL’ye çıktı.
Çok değil bir yıl önce yani Aralık 2022’de tebligat ücreti 42 liraydı. Sonra 58 lira oldu, Ağustos 2023’te 87 liraya, 22 Ocak itibariyle de 120 liraya çıktı.
Ne yazık ki, sadece tebligat ücretleri artmadı…
Hatırlarsınız 1 Ocak 2023 itibariyle mahkeme harçları da dahil, vergi ve harçlara yüzde 122,93 oranında zam yapılmıştı. Bu zam yetmemiş olacak ki, 13 Temmuz 2023’te yüzde 50 daha zam gelmişti. 2023’te harçlara yapılan zam oranı ise yüzde 334,34 olmuştu.
Artık nasılsa alıştılar diye düşünülmüş olacak ki 1 Ocak itibariyle harçlara yüzde 58,46 oranında bir zam daha yapıldı. 1 Ocak 2023’te yapılan zamla birlikte bugüne kadar yapılan zam oranı yüzde 529,88.
Başka bir deyişle harçlar, 5 katından bile fazla arttı.
Örnek vermek gerekirse icraya veya mahkemeye başvurma harcı Aralık 2022’de 80,70 TL idi. Bugün ise 427,60 TL…
Allah geçinden versin, bir yakınınız vefat etti, sulh hukuk mahkemesinden veraset ilamı, yani mirasçılık belgesi alacaksınız. Harç ve gider avansı ile birlikte 1.473,40 TL masrafı var. Dosya ve kırtasiye masrafları hariç. Geçen yıl Ocak’ta harçlara yapılan yüzde 122,93 zam sonrasında bile bu rakam 602,30 TL idi.
Aleyhinize haksız yere biri senetle icra takibi başlattı, icra mahkemesine itiraz edeceksiniz; Mahkeme masrafı için 2.073,40 TL’yi gözden çıkaracaksınız.
Davalı sayısı çok ise masrafınız da artıyor; her davalı için 600 TL fazladan gider avansı ödeniyor.
Boşanma davasının maliyeti ise 2.305,20 TL…
Asliye hukuk ve iş mahkemelerinde de aynı tarife geçerli; ayrıca talep ettiğiniz alacak miktarı üzerinden nispi harç da peşin ödeniyor.
Davayı kazandınız, mahkeme kararını icraya koyacaksınız; en ucuz icra takibi 547,60 TL… Borçlu sayısı fazla ise her borçlu için ayrıca 120 TL tebligat ücreti vereceksiniz.
Memursunuz, disiplin cezası verildi; cezanın kaldırılması için idare mahkemesinde dava açmak isterseniz 2.055,20 TL masrafı var. Görev yeri değiştirildi ve yürütmeli durdurma talepli dava açacaksanız masrafınız çok daha fazla; 3.239,70 TL.
Bunlar ilk etapta yapılan masraflar; yargılama aşamasında keşif yapılacaksa, dosya bilirkişi incelemesine gönderilecekse masrafınız katlanıyor.
Sadece keşif harcı 3.030,30 TL… Keşif için yol ve bilirkişi ücreti de ayrıca ödeniyor.
En düşük bilirkişi ücreti 2.000 TL. 3 kişilik bilirkişi heyeti olursa en az 6.000 TL de bilirkişi ücreti talep ediliyor. Bir keşif yapmanın maliyeti 10 bin lirayı geçiyor.
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru harcı ise dosya ve posta giderleri hariç 3.518,70 TL.
Davayı kaybettiniz istinafa, sonrasında temyize başvuracaksanız hepsinin ayrı ayrı harç ve masrafı var.
Özellikle temyiz masrafı dava açmaktan daha da pahalı…
Temyize başvurmanın 2.535,40 TL sadece harcı var. Tebligat ve sair gider masrafları hariç.
Avukatla anlaşırsanız, avukatınıza ayrıca ücret ödeyecekseniz.
Davayı kaybettiğiniz zaman karşı tarafın avukatlık ücretini de yasal olarak ödemek zorundasınız.
En az olanı sulh hukuk mahkemeleri ile idare mahkemelerinde karşı tarafın avukatına ödeyeceğiz ücret şu an için 10.500 TL. Karar aşamasında tarife artarsa o miktar üzerinden ödeme yapmak zorundasınız.
En düşük emekli maaşının 10 bin lira, asgari ücretin de 17 bin 2 lira olduğu düşünülürse mahkeme masraflarının ne kadar pahalı olduğu daha iyi anlaşılır.
Mahkemelerde hakkını aramak, dava açmak için artık neredeyse servet gerekecek.
Mahkemeye başvurunun bir bedeli olması doğaldır, ancak harç ve masrafların bu kadar yüksek olması insanların mahkemeye erişimini engelliyor.
İnsanlar bu kadar yüksek masrafları düşündükçe dava açmaktan korkuyor, ne yazık ki hakkını arayamıyor. Bir de uzun süren yargılamaları düşünün…
Hak aramak bu kadar pahalı ve zor olmamalı…
***
Hırsız
Vaktiyle hırsızın biri, bir bahçedeki en güzel meyve ağacına çıktı. Olmuşlarına uzanamayınca dalları silkerek meyveleri yere dökmeye başladı. Bahçe sahibi hırsızı görünce, koşarak ağacın yanına gelip adama bağırdı:
- Utanmaz herif, ne yapıyorsun? Kimsin? Bütün meyvelerim yere döküldü. Allah’tan korkmaz mısın? Bahçemin meyvelerini mahvediyorsun.
Ağaçtaki hırsız hiç oralı olmadan, sanki kendi malıymış gibi konuştu:
- Ne bağırıyorsun be adam! Allah’ın bağından, Allah’ın kulu bir meyve yerse, bu suç mudur? Nedir yani, ne demek istiyorsun?
Bahçe sahibi kızar:
- İn bakalım aşağı, in de görüşelim!
Hırsız indi, bahçe sahibi hırsızın elini kolunu güzelce bağlayıp hizmetlisini çağırdı:
- Al şu sopayı, vur şu herife!
Hizmetli sopayı vurdukça, hırsız bağırıyordu:
- Aman efendim, ne olur yapmayın, etmeyin. Allah’tan korkun!
Bahçe sahibi:
- Ne bağırıp çağırıyorsun be adam! Sopa Allah’ın, vuran Allah’ın bir kulu, Allah’ın bir buyruğunu yerine getiriyor: bunun ne günahı var?
(Mesnevi’den)
***
TEBESSÜM
Cinayet
Cinayet davası sanığı, mahkemede suçunu kabul etmiş. Hâkim sormuş:
- Neden işledin bu cinayeti?
- Para için öldürdüm hâkim bey!
- Peki kaç para aldın?
- Bin dolar, hâkim bey!
- Sen ne biçim adamsın! Bin dolar için adam öldürülür mü?
Kiralık katil, boynunu bükmüş:
- Ne yaparsınız hâkim bey! Üç oradan beş buradan geçinip gidiyoruz işte.
***
GÜNÜN SÖZÜ
Yaşamın ilk kırk yılı bize metni verir; sonraki otuz yılı yorum.
Ingmar Bergman
