Alt işverenlik bağlamında “yüklenici” kavramı, yalnızca bir işi üstlenen kişi anlamına gelmez, aynı zamanda eser sözleşmesi bağlamında özel bir hukuki statüyü ifade eder. Bu yazıda, yüklenici kavramının Borçlar Kanunu’ndaki yerini ve uygulamadaki karşılığını ele alacağız.

Borçlar Kanunu’nda Yüklenici Tanımı

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 470. maddesi yüklenici kavramını şöyle tanımlar:

“Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.”

Bu tanım, yüklenicinin yalnızca bir işi değil, somut bir eser üretmeyi taahhüt ettiğini gösterir. Bu eser bir bina, bir yazılım, bir makine sistemi ya da bir hizmet paketi olabilir.

Müteahhitlikten farkı nedir?

Müteahhitlik genellikle inşaat işleriyle sınırlı kalırken, yüklenicilik çok daha geniş bir alanı kapsar.

İnşaat işi için Müteahhit, hizmet veya üretim işi için Yüklenici ifadelerinin kullanılması doğru olacaktır ve bu ayrım, hem sözleşme türünü hem de işin mevzuat karşısındaki niteliğini belirler.

Karmaşık Projelerde Yüklenici Rolü

Örneğin; bir fabrika inşaatı projesinde sadece bina değil makine parkuru kurulumu, yazılım entegrasyonu, kalite kontrol sistemleri, deneme üretimi gibi işler de yer alabilir. Bu tür işler eser sözleşmesi kapsamında yüklenici tarafından üstlenilir. Projenin tamamı bir firmaya verildiğinde, o firma hem müteahhit hem de yüklenici pozisyonunda olabilir. Ancak mevzuat karşısında bu iki rolün yükümlülükleri farklıdır.

Mevzuatın Getirdiği Farklılıklar

Daha önce de defaatle altını çizdiğimiz üzere; gerek 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gerekse 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu bağlamında ele alındığında, inşaat sicil işlemleri ile hizmet sicil işlemleri birbirlerinden oldukça farklı prosedürlere tabidir. Bu farklar, işin niteliğine göre farklı denetim, bildirim ve yükümlülükler doğurur.

Yüklenici, bir eseri meydana getirmeyi taahhüt eden ve bu taahhüdü mevzuata uygun şekilde yerine getiren kişidir. Aynı zamanda Yüklenici, eser sözleşmesi kapsamında işin teknik ve hukuki sorumluluğunu üstlenen profesyoneldir. Bu tanım, hem müteahhit ile yüklenici arasındaki çizgiyi belirginleştirecek, hem de işveren ile yüklenicinin hak ve yükümlülüklerini netleştirecektir.