Yargıda paket paket güya reform yapılıyor… Haberlerde yer aldığına göre sekizinci yargı paketi de yoldaymış. Yeni yargı paketinde yargılamada hedef süre ve mahkemelerin yükü azaltılacakmış…
Mış diyorum, çünkü bugüne kadar her yargı paketinden sonra işler daha da karıştı, sorunlar daha da arttı, yargılamalar uzadı…
Örneğin birkaç yıl önce reform diye mahkemelerde ön inceleme uygulaması getirdiler, yargılamayı en az altı ay daha uzattı… Ne için getirildiğini, kime ne fayda sağladığını bugüne kadar anlayan çıkmadı.
Yargının üç temel sorunu var…
Birincisi ve en önemlisi yargıya güvensizlik. Neredeyse hiç kimse yargıya güvenmiyor.
İkincisi liyakat… Hakîm, savcı ve yargı çalışanlarının çoğunluğunda yeterli liyakat yok.
Üçüncüsü de aşırı iş yükü…
Yargıya güvensizliğin en somut göstergesi Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuruların her geçen gün artması…
Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuruları kabul etmeye başladığı 23 Eylül 2012 tarihinden 30 Eylül 2023 tarihine kadar geçen 11 yıllık sürede 551 bin 156 bireysel başvuru yapıldı.
Sadece 2022 yılında 109 bin 779 bireysel başvuru oldu. 2023 yılının ilk dokuz ayında ise bireysel başvuru sayısı 80 bin 218…
2022 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine bütün ülkelerden yapılan başvuru sayısının 45 bin 500 olduğu düşünülürse bireysel başvuruların ne kadar çok olduğu daha net anlaşılıyor.
Bu şu demektir; dava açanların veya davalı, sanık, şikayetçi olanların büyük çoğunluğu kararı beğenmedi ve Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Bireysel başvurudan sonuç alamayanlar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) başvuruyor.
AİHM’ye başvuruda da birincilik bizde… 20 bin 115 başvuru ile ilk sırada bulunuyoruz.
AİHM’ye yapılan başvuruların yüzde 26,9’ü Türkiye’den yapıldı. Başvuranların dörtte birinden fazlası Türkiye’yi şikâyet etti.
Anayasa Mahkemesine en çok başvuru, makul sürede yargılanma hakkıyla ilgili…
Ne yazık ki, Anayasa Mahkemesi artık bu başvuruları da görüşmüyor, iç hukuk yolları tüketilmediği gerekçesiyle gündemine almıyor, kabul edilemezlik kararı veriyor.
Gerekçe de makul sürede yargılanma hakkı için Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna başvurulmasını şart koşuyor.
Anayasa Mahkemesi topu bir nevi taca attı. Mahkemelerde çare bulamayanlar, Tazminat Komisyonunun vereceği kararla güya deva bulacak!
Mahkemelerde yıllarca sürünmüşsünüz, çare bulamamışsınız. Anayasa Mahkemesinde hakkımı arayayım diyorsunuz. Anayasa Mahkemesi de ben bakmıyorum, Tazminat Komisyonuna git diyor…
İşin özü şu; hakkı teslim etmemek için sürekli kapı kapı dolaştırıyorlar.
Bugün git yarın gel demenin değişik bir yolu…
Bir dava için insan ömrünün yarısı mahkemede geçiyor, yine çare olmuyor.
Bir davaya ömrü yetmeyen de çok var…
***
Kaç para?
Sanık, müştekiye ana avrat sinkaflı sözlerle küfür etmiş. Şikâyet üzerine ceza mahkemesinde dava açılmış. Duruşmada hakîm sanığı para cezasına mahkûm etmiş ve cezasını ertelemiş…
Müşteki hiddetle ayağa kalkmış ve bağırmış:
- Benim anama avradıma sövmesi bu kadar ucuz mu?
Hakîm çaresiz, müştekiyi sakinleştirmeye çalışmış:
- Evet, kanundaki ceza bu…
Müşteki; elini cebine atmış, bir tomar para çıkarmış; “O zaman alın bu parayı… Ben de bu herifin anasını avradını…” diyerek başlamış sinkaflı küfür etmeye…
Hakîm bağırmış; “Dur yapma etme” diye…
Müşteki bu sefer elini cüzdanına atmış, oradan da paralarını çıkarmış ve hakîme dönmüş; “Bu paraları da sen al, senin de…” diyerek küfür etmeye başlamış...
Hakîm bağırmaya başlamış:
- Bana değil, bana değil, bana sövmek bu kadar ucuz değil!
Hakîm, müştekiyi hemen tutuklayıp cezaevine göndermiş.
***
TEBESSÜM
Mübaşir
Birden çok davada yargılanan tutuklu sanık duruşmaya alınıyor. Lakin duruşması yapılacak davada tutuklu değil.
Hakîm, savcıya mütalaasını soruyor:
- Sanığın tutukluluk halinin devamına…
Hakîm, sanık vekili avukata soruyor:
- Sanığın tutukluluk halinin kaldırılmasına...
Ve hakîm kararı veriyor… Kâtibe dönüyor; “Yaz kızım...” diyor:
- Sanığın tutukluluk halinin devamına…
Derken mahkeme mübaşiri devreye giriyor…
Mahcup bir eda ile kürsünün önüne kadar ilerliyor ve hakîme fısıldıyor:
- Efendim efendim…
Hakîm elinin tersi ile işaret ediyor, geç yerine dercesine... Lakin mübaşir ısrarcı...
- Efendim sanık bu dosyada tutuklu değil!,
***
GÜNÜN SÖZÜ
Kuvvetsiz adalet aciz, adaletsiz kuvvet de zalimdir.
Pascal
