Türk, vatan bildiği topraklar uğruna, seve seve canını verir. Hafta geçmez, gün geçmez ki, radyolarımızda, televizyon programlarımızda bir Yemen türküsü dinlemeyelim. Bir Yemen türküsünün ezgisinden oluşan fon müziği duymayalım. İçimiz burkulmasın... Boğazımız düğüm düğüm olmasın.
Yemen çöllerinden geri kalan içimizi ezim ezim ezen ezgiler kervanıdır. Gözyaşı selidir içimize ılgıt ılgıt akan... Yemen türküleridir bunlar... Yüzyıl öteden doğmuş, kalpten kalbe yakarak akmış duygular yumağıdır.
Bu türkünün sözleri 1. Dünya savaşında Yemen'e giden askerlerin ağzından söylenmiş:
Eğil dağlar eğil, üstünden aşam
Yeni talim çıkmış varam alışam
Ölmeden yârime bir daha kavuşam
Aldılar yârimi elimden uyan, uyansın
Buna taştan yürek ister nasıl dayansın.
Gümüş cezvelerim kaynar ocakta
Yemen çöllerinde kaldım sıcakta
Altı aylık yavrum kaldı kucakta
Aldılar yârimi elimden uyan, uyansın
Buna taştan yürek ister nasıl dayansın
Yine Doğu Anadolu'da yakıldığı sanılan bir başla Yemen türküsünün sözleri de şöyle:
Kışlanın önünde redif sesi var
Bakın çantasında acep nesi var
Bir çift kundurası; bir de fesi var.
Ano Yemen'dir, gülü çemendir
Giden gelmiyor acep nedendir?
Batı Anadolu bölgemizde de birçok türküler söylenir Yemen üstüne. Bu türkülerden birinde:
"Yemen'in önünde al yeşil çadır, / Çadırın önünde koç yiğit yatır"
denilirken, bir başkasında bülbüllerden haber sorulur:
"Yemen illerinden bana mı geldin?
Garip bülbül bağrımı deldin."
Halk edebiyatımızda Yemen'e ait yazılmış çok destanlar var. Bu destanlar. Yemen'e gidişi, oradaki acılı, acıklı hayatı geniş geniş anlatırlar. Bir çokları bizzat Yemen'de bulunmuş, askerlik yapmış halk ozanları tarafından yaratılmış. Ancak, ne yazık ki bunların çoğu elimizde yok. İşte bunlardan birinden bir bölüm şöyle:
Şu Yemen'den akar sular akmıyor
Cerrah gelip hastalara bakmıyor
Hastaların hiç birisi kalkmıyor
Yemen çöllerinde kaldım ağlarım.
Ne çok imiş şu Yemen'in devesi
Pek ağırdır Hudeyde'nin havası
Yemen'e gelenin ağlar anası
Yemen çöllerinde kaldım ağlarım.
Evimizin önünde çifte pınarlar
İçerler suyunu beni anarlar
Yemene gideni öldü sayarlar
Yemen çöllerinde kaldım ağlarım.
Söyleyin babama abdestin alsın
Okusun Kur'an'ı namazım kılsın
Benim gibi oğul arasın bulsun
Yemen çöllerinde kaldım ağlarım.
Dertli anam, benim için ağlasın
Oğul adresiyle ciğer dağlasın
Körpe kuzum ile gönlün eğlesin
Yemen çöllerinde kaldım ağlarım...
Arabistan ve Yemen çöllerinde hain kurşunların, salgın hastalıkların canlarını aldığı vatan evlatlarının, ana kuzularının, nice genç kızın düşlerini süsleyen yavuklunun, gencecik gelinlerin can yoldaşlarının, henüz beşikte binlerce yavrunun, anaların, babaların hıçkırıklarının uğultusudur bu.
Anadolu'da, Rumeli'de aile kütüğünü karıştırıp da Yemen çöllerinde bir parçasının kaldığını görmeyen kaç Türk ailesi var?
İşte Yemene giden iki kardeş. Birinin adı: Mehmet birinin de Memiş... Bu da analarının feryadı:
“Şu Yemen'de biter kamış,
Uzun olur vermez yemiş,
Biri Mehmet, biri Memiş ...
Kutnu kumaş soldu mola,
Yiğidimin gözlerini
Karıncalar oydu m'ola...
Bir başka ana, Şarkışla köylerinde ezim ezim eziliyor:
"Ahırın yanı yıkıldı
Oturacak yer kalmadı
Üç yiğidi asker ettim
Hani ya biri dönmedi...
Haniya bacım haniya..
Bunu duuanlar acıya..
Künye gelmiş okunuyor
Kardaş koysun salacaya…"
Ya Erzurum'lu gelin bacının ağıtına ne demeli? Bir şey söylemeyiniz ve yarınki yazımı bekleyiniz. Bu ağıtın büyük bir bölümü yer alacak.
