Bender Kalesi

TRANSDİNYESTER: RUSLARDAN DAHA ÇOK SOVYETÇİ ÜLKE

Transdinyester Moldova’nın içerisinde yer alan bir bölge olmasına rağmen SSCB’nin dağılış sürecinde bağımsızlığını ilan ediyor. Her anlamda ilginç ve değişik bir ülke. Burada insan gezerken birçok konuda kavram karmaşası yaşıyor. Ülkeyi, dünyada Rusya dışında tanıyan bir ülke yok. Bayraklarında “orak-çekiç” bulunan Transdinyester, Avrupa’da komünizm ile yönetilen tek ülke. Moldova’dan girişte sınırı var, sınırda askeri var, pasaport kontrolü var. Moldova’ya giren, elini kolunu sallayarak Transdinyester’e geçemiyor. Hatta Moldovalılar bile buraya kimlikle ya da pasaportla giriyor. Nüfusu ile ilgili sağlıklı ve son verilere dayalı bir bilgi olmasa da 450 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca halkın çoğunluğu Hristiyan Ortodoks. 

Grigory Pothomkin heykeli ve Bender Anıtı

Moldova ile Ukrayna arasında şerit gibi uzunlamasına bir ülke olan Transdinyester’in kelime anlamı “Dinyester Ötesi”. Gerçekten de bölgenin önemli nehirlerinden birisi olan Dinyester, adeta Moldova ile aralarında sınır hattını oluşturmakta.

Sheriff ismi Transdinyester’de ‘her şey’ anlamına geliyor desem yanlış olmaz. Bir şirket olan Sheriff, 1990’ların başında eski KGB üyeleri tarafından kurulmuş. Bugün ülkedeki birçok şeyin sahibi olan Sheriff’in bir de ünlü futbol kulübü var. 

 Zafer Anıtı

BENDER

Transdinyester sınırında sıkı bir pasaport kontrolünden geçtikten sonra, başkent Tiraspol’a gitmeden önce Bender şehrindeki bazı tarihi yapıları ziyaret ettik. İlk olarak Triumphal denilen Zafer Takı’nı gördük. Kişinev’de olduğu gibi bu da Osmanlı ile Savaşı simgeliyormuş. Onun karşısında Rusların ünlü Çariçesi Katerina’nın sevgilisi olduğu söylenen Grigory Potyomkin’in bir heykeli vardı. Heykelin arkasında Bender Anıtı bulunuyor. Onun da arkasında şehitlik. Tabi bunların hepsi Osmanlı ile savaş üzerine…

 Dinyester Nehri

13. yüzyılda Tatar akımlarına karşı yapılan Bender Kalesi, o dönem Tighina adı ile biliniyormuş. 16. yüzyılda Osmanlılar tarafından ele geçirilen kale Bender adını almış. Sadece Bender’in değil tüm Transdinyester’in en önemli tarihi yapısı olan kalenin çevresi döneminde güvenlik açısından bir hendek ile çevrilmiş. Giriş, açılıp kapanan köprüden yapılıyormuş. Bölge tarihi ile oldukça detaylı bilgilenmenin sağlanacağı bu kalenin iç avlusu bugün çeşitli organizasyonlar için kiraya veriliyormuş. Kalede benim en çok ilgimi işkence aletlerinin olduğu bölüm çekti. Gerçekten insanlık dışı öylesi uygulamalar yapıyorlarmış ki, adeta ruhlarındaki kirliliği yansıtmışlar. Bunun dışında savaşta kullanılan çeşitli hafif ya da ağır silahlar, araç-gereçler sergilenmiş. Bölgede çıkartılan buluntular da kalenin bir bölümünde yer almakta.

Bender Kalesi’nin içi