Yahya Kemal 1 Kasım’da aramızdan ayrılmıştı. Kasım ayında kimler aramızdan ayrılmadı ki, Ümit Yaşar, Nevzat Üstün, Osman Yüksel, Sultan Veldet, Nüzhet Erman, Ali Ulvi Akgün, Orhan Veli Kanık, Celal Sahir Erozan, Rauf Alanyalı, Suat Taşar, Enver Gökçe, Emin Bülent, İlhan Demiraslan, Günay Akarsu ve şu anda hatırlayamadığım belki onlarca şairimiz. Son baharın son ayında tam bir yaprak dökümü. Bugün anlatacağım şairimiz “Bağ Bozumu” adlı şiirinde:
“Kuytu ormanları, tenhâ bağları
Geziyor mevsimin yorgun rüzgârı.
İnce dallar kırık, yapraklar sarı,
Geçmiş bu yoldan da, belli sonbahar…”
diye yazmış. 8 Kasım 1973'te Akdeniz'de seyreden Samsun gemisinde hayatını kaybeden Faruk Nafiz Çamlıbel’den söz edeceğim. Cumhuriyet aydınlığını Anadolu’la ilk götüren edebiyat öğretmenlerimizden Faruk Nafiz Çamlıbel. Anadolu yolculuğunu o “Han Duvarları” şiirinden hatırlarsınız:
“Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı,
Bir dakika araba yerinde durakladı.
Neden sonra sarsıldı altımda demir yaylar,
Gözlerimin önünden geçti kervansaraylar...
Gidiyordum, gurbeti gönlümle duya duya,
Ulukışla yolundan Orta Anadolu'ya. ….”
Faruk Nafiz Çamlıbel, 1898’de İstanbul'da doğmuştu. İlk ve orta öğretimini Bakırköy Rüştiyesi ile Hadika-i Meşveret İdadisi'de tamamlamıştı. Daha sonra Tıp Fakültesi'ne girmiş, ancak tamamlamadan ayrılmıştı. 1917-1918 yıllarında Ati gazetesine girerek yazı işlerinde çalışmıştı. 1922’de Aynı gazetenin temsilcisi olarak Ankara'ya girmiş, aynı yıl öğretmenlik mesleğini seçmişti. Sonraki yıllarda Kayseri, Ankara ve İstanbul'da çeşitli okullarda edebiyat öğretmenliği yapmıştı.
Faruk Nafiz Çamlıbel 1946 yılında DP'de İstanbul Milletvekili olarak parlamentoya girmişti. 27 Mayıs 1960 askerî müdahalesi sonunda öteki DP milletvekilleriyle birlikte tutuklanarak Yassıada'ya gönderilmiş, 15 ay tutuklu kaldıktan sonra suçsuz görülerek serbest bırakılmıştı. Sonraki yıllarını Arnavutköy’ündeki evinde geçirmişti.
Faruk Nafiz Çamlıbel, şiire 14 - 15 yıllarında iken başlamış, "Eserlerimin Ruhu" adlı yayımlanan ilk şiiri 1913 yılında Peyâm gazetesinin edebiyat ekinde çıkmıştı. "Saat" adlı ilk şiiri 1914 yılında Çocuk Dünyası'nda çıkan ilk şiirlerindendi. Öte yandan, Celal Nuri (İleri)'nin çıkardığı Edebiyat-ı Umumiye dergisinde yayımlanan "Şarkın Sultanları" adlı şiiri, Çamlıbel’in edebiyat dünyasında dikkat çeken ilk ürünü olmuştu. Yirmi yaşına ulaşan Faruk Nafiz, aruz vezniyle yazdığı bu dönem şiirlerini, İleri (1917 - 18), Yeni Mecmua (1918), Ümid (1919 -1921), Şair (1918 - 1919), Edebî Mecmua (1919), Büyük Mecmua (1919), Nedim (1919), Temâşâ (1920), Yarın (1921 - 22) gibi yayın organlarında yayımlamıştı.
İlk kitabı Şarkın Sultanları, 1918’de yayınlanmıştı. 1919’da Dinle Neyden ve Gönülden Gönüle adlı kitapları çıkmıştı. Diğer kitaplarını ve yayın tarihlerini şöyle listeleyebiliriz:
Şiir: Çoban Çeşmesi (1926), Suda Halkalar (1928), Bir Ömür Böyle Geçti (1932), Elimle Seçtiklerim (1935), Boğaziçi Şarkısı (1936- S. Kaynak'la birlikte), Akar Su (1936), Tatlı Sert (1938- Mizahi Şiirler), Akıncı Türküleri (1938), Heyecan ve Sükun (1959 - Seçmeler), Zindan Duvarları (1967).
Oyun: İlk Göz Ağrısı (1922 - adapte), Sevk-i Tabii (1925 - S. M. Alus'la birlikte adapte), Canavar (1926), Akın (1932), Özyurt (1932), Kahraman (1933), Ateş (1936), Ayşe'nin Doktoru (1949).
Roman: Yıldız Yağmuru.
Faruk Nafiz Çamlıbel; Yusuf Ziya Ortaç, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy ve Orhan Seyfi Orhon’la birlikte Cumhuriyet Dönemi edebiyatımızda Beş Hececiler topluluğunu kurdu. Bir başka anlatımla, “Hecenin beş şairi” adıyla da anılan bu sanatçılar, milli edebiyat akımından etkilenmiş ve şiirlerinde hece veznini kullanmışlardı.
Yarın, Faruk Nafiz Çamlıbel’de Aşk konusuna değineceğim.
