Ekonomi iyi gitmeyince hemen üre-te-mi-yo-ruz ile biten cümlelere sarılıyoruz.
Tamam kabul ediyoruz üretemiyoruz ama tek sorun bu mu? Ceviz üretemiyoruz, fındık üretemiyoruz, biz tarım ülkesiydik ne hale geldik, vay bizim halimize!!! Samanı bile ithal ediyoruz be kardeşim!!!
Sakın yanlış anlamayın bunlara itirazım yok ancak sorun bu değil ki. Nitelikli insan üretemiyoruz, katma-değer ürün üretemiyoruz, elimizdekileri de tutamıyoruz!!!
Üretim ekonomisi sadece fabrika kurmak, ya da ağır sanayi yatırımı yapmak değildir. Otomobil, uçak, tank, üretebilirsiniz, ortaya bir ürün çıkar üretime katkı sağlarsınız itirazım yok. Ancak dış pazara satamadığınız sürece bir anlamı yok. Türkiye dış ticaret açığı veriyor diyoruz. Evet doğru, ancak bunun sebebi mal üretimimizin az olması değil, toplam üretimimizin düşüklüğü ve ürettiğimizden fazla tüketiyor olmamızdır.
Toplam üretim içerisinde en önemli kalem, nitelikli insan girdisi, katma-değer ve ileri teknoloji ürün çıktısıdır. Üretim denilince akla ürün, hizmet ve tarım geliyor. Ürün ve tarımda halimiz ortada, kayda değer bir markamız yok. Bırakın cevizi, fındığı saman ithal edecek durumdayız.
Peki hizmet sektöründe durum nedir? Gelişmiş ekonomilerde hizmet sektörünün toplam üretimdeki payı yüzde 70 ve üstündeyken, gelişmekte olan ülkelerde bu oran yüzde 40'lara kadar geriliyor. Almanya gelişmiş ülkeler içerisinde mal üretimi en fazla olan ülke konumundayken, üretim ekonomisini katma değeri yüksek olan yüksek teknoloji ürünler üzerinden şekillendiriyor.
Yani özetle 2018'i geride bırakırken, 2019 Türkiye'sinde katma-değer, ileri teknoloji ürünler geliştirecek beyinler üretmeliyiz. Kaynakları akıllıca kullanıp optimum fayda sağlayacak yaşam döngüsünü oluşturup daha verimli ve kârlı bir ekonomi modeli geliştirmeliyiz. Peki nasıl olacak? Eğitim durumumuz ortada, üniversitelerimiz ortada, diyenlerinizi duyuyorum. Bunu söyleyip kenara çekilmeyelim beyler, sadece üretemiyoruz, samanı bile ithal ediyoruz. Fabrikalar satıldı, bacalar tütmüyor demekle olmuyor bu işler, çözüm önerileri geliştirelim. Kapatılan fabrikaların yerine yenilerini açalım bir öneridir belki ama sorunu giderecek çağın gereksinimlerine uyan bir öneri değildir maalesef.
Temel sorun nitelikli insan gücü ve katma-değer ürün üretemememizdir. Peki katma değer ürün üretecek insanı nerede yetiştireceğiz? Üniversitelerimiz ne işe yarıyor? Aslında üniversiteye gelene kadar eğitim sistemimizi baştan aşağıya revize etmemiz gerekiyor. Üniversite aşamasında mesleki tercihlere göre yerleştirme yapılması gerekiyor. Üniversiteleri vasıfsız öğrenci işgalinden kurtarmak için doğru bir eğitim politikası uygulamamız gerekiyor.
Eğitim seviyesi yüksek, üniversiteleri vasıflı öğrenci yetiştiren bir konuma getirirsek, katma-değer ürün, ileri teknoloji ürün çıktısı alabilir, ekonomiye ciddi bir katkı sağlayabiliriz. Aksi durumda " üre-te-mi-yo-ruz" heceleyerek te söylesek, direkt te söylesek faydası yok.
