Yaz aylarına "merhaba" dediğimiz şu günlerde koronevirüs konusunda alınan sıkı önlemler de gevşetilmeye başladı. İlgililer "Önlemler gevşetiliyor, normal hayata geçiş yapıyoruz ama tedbiri de elden bırakmayacağız. Tehlike henüz geçmiş değil" uyarısı yapıyor.
Peki, uyarılara uyuyor muyuz?
Gördüğümüz kadarı ile bu soruya "hayır" yanıtını yapıştırmamız gerekiyor. Çok çabuk gevşedik ve tehlikenin de henüz farkında değiliz.
Trafik yine yoğunlaştı. Kalabalıklar arttı. Kurallara tam uyumun sağlanmadığı bazı yerleri de sıkça görmekteyiz.
Şimdi oteller, lokantalar, kafeler açılmaya başlayacak. Uçaklar ve şehirlerarası ulaşım sağlanacak. Böyle bir durumda normalleşme bu koşullar altında beklendiği gibi sağlanabilir mi?
Yazdıklarımıza somut örnek İBB'nin İİO ofisince hazırlanan bir raporda bütün çıplaklığı ile ortaya dökülüyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul İstatistik Ofisi (İİO), Nisan ayına ilişkin ulaşım bilgilerinin detaylı bir şekilde değerlendirdiği Mayıs 2020 İstanbul Ulaşım Bülteni'ni yayınladı.
Verilere göre koronavirüs (Covid-19) vakalarının ülkemizde ilk tespit edildiği ay olan Mart ayının son haftasında, İstanbul'da nüfusun yüzde 16.1'i (2 milyon 493 bin 245) sokağa çıktı. Bu oran, Nisan ayının son haftasında ise yüzde 30.4 artarak yüzde 20.9'a (3 milyon 251 bin 140) yükseldi.
Rapor toplu taşıma kullanımının da arttığını gösteriyor. 31 Mart itibari ile ortalama günlük yolculuk sayısı, 1 milyon 24 bin 248 iken, 30 Nisan'da, yüzde 9'luk bir artışla 1 milyon 116 bin 565'e çıktı. 6-10 Nisan tarihlerinde 902 bin 34; 20-24 Nisan arasında ise 733 bin 573 yolculuk yapıldı.
60 yaş üstü, 06-10 Nisan tarihleri arasında, 24 bin 36, 30 Nisan'da ise yüzde 53 artışla 36 bin 740 yolculuk gerçekleştirdi. 60 yaş üstünün tüm yolculuklardaki payı, belirtilen tarihlerde, yüzde 2.7'den yüzde 3.3'e çıktı. Engelli vatandaşlar da ise yüzde 4'ten yüzde 4.2'e yükseldi.
Nisan ayında toplu taşımayı tercih edenlerin yüzde 55.9'u otobüs, yüzde 24.4'ü metro ve tramvay, yüzde 12.4'ü metrobüs, yüzde 5.6'sı marmaray, yüzde 1.8'i ise denizyolunu kullandı. Mart ayında, hafta içi ana arterler üzerinden geçen saatlik araç sayısı ortalama 2 bin 73 iken, Nisan ayında bin 487'ye düştü.
Araç sayıları 6-10 Nisan'da bin 278; 27-30 Nisan'da yüzde 35.1 artışla bin 727 oldu. Nisan ayında, araç hareketliliğinin yoğun olduğu zaman aralığı 16.00 ile 18.00; en yoğun saat 17.00 olarak kaydedildi.
Sokağa çıkma yasaklarından bir gün önce ise 18.00 oldu. Nisan ayında, yaka geçişi yapan araç sayısı ise Mart ayına göre yüzde 30.9 azalarak günlük ortalama 238 bin 875 oldu.
Şubat ayında 30 olarak ölçülen trafik yoğunluğu indeksi Mart ayında 21 olarak ölçüldü. Nisan ayında ise Şubat'a göre yüzde 68,7 azalarak 10'a düştü. Mart ve Nisan ayları için, hafta içi ve sokağa çıkma yasağının olmadığı günlerde, Covid-19 öncesi ortalama 33 olan trafik yoğunluğu indeksi, Covid-19 sonrası 14 olarak ölçüldü. Saatlik dağılımlarda hem Covid-19 öncesi hem de Covid-19 sonrası zirve yoğunluk indeksi saat 18.00 olarak kaydedildi.
Bir uyarı daha var.
Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ceyhan, Twitter'daki paylaşımında, "Ülkemizde virüsü bulaştırabilecek, ancak kendisinde virüs bulunduğunun farkında olmayan 400 bin civarında insan aramızda dolaşıyor" dedi.
AVM'lerin açılması ve bazı 'normalleşme' adımlarını değerlendiren Ceyhan'ın bu konudaki uyarılarına dikkat edelim:
"Bir araya toplanmaların arttığı bu günlerde en azından virüsü bulaştırma riski yüksek olan sağlık personeli, garson, kasiyer, berber, otobüs şoförü, otel çalışanı, satış elemanı gibi meslek sahiplerine, belirti olmasa bile test yapılması ve bulunanlara izolasyon yararlı olur."
Covid-19 önlemleri nedeniyle kapalı olan AVM'ler ve berber/kuaför dükkanları 11 Mayıs itibariyle açılmaya başlamış, bazı AVM'ler önünde uzun kuyruklar oluştuğu görülmüştü.
Prof. Ceyhan, baştan bu yana AVM'lerin açılışına, normal hayata geçişlerdeki gevşemelere karşı çıkıyordu. Ceyhan "Hastalıkla mücadele halen sürüyor, tehlike de geçmiş değil. En çok dikkat etmemiz dönemden geçiyoruz " uyarılarını yineliyor.
