Yıllarca korsanlarla mücadele eden taksici esnafının başı şimdi de "Uber" denen sistemle dertte. İstanbul'da yaklaşık 3 yıl önce faaliyete giren, "Uber sistemi" taksi esnafının kabusu oldu. Son zamanlarda taksicilerin yollarını kesip döverek başetmeye çalıştığı Uber korsanlarına ise resmi makamlar sessiz kalıyor. İBB'nin, Uber sistemine "korsan" muamelesi yaparak cezai müeyyide uygulamaması üzerine, taksiciler yasadışı yollara başvurmaya başladı. Daha büyük olayların yaşanmasına gebe olan sistemi ıslah etmek yerine, İBB, İtaksi'yi devreye sokmayı tercih etti. Bu sistem de, taksiciler tarafından "Kazancımıza bir ortak daha çıktı" şeklinde değerlendiriliyor.

SAHİPLERİ BİLİNMİYOR

Bu yaz sayısı 4 bine yaklaşan "Uber korsan taksi sistemi" ABD ve Hollanda menşeili. Türkiye'deki ortaklarının kimler olduğu ise tam olarak bilinmiyor. Ülkemizdeki tek temsilciliği de birkaç ay önce taksicilerin tepkisi nedeniyle kapatıldı. Uber'e herhangi bir yasal engel yok. Zira sistem internetten indirilen bir uygulamayla çalışıyor. Tam donanımlı otomobiline Uber uygulaması indiren herkes aracını bir korsan taksiye çevirebiliyor. 

CEZASI 2 BİN LİRA

İstanbul bu nedenle özellikle Arap turistlere hizmet eden lüks siyah minibüslerin istilasına uğramış durumda. Günde ortalama 500 lira kazanan Uber'in tek şikayet edileceği mercii ise büyükşehir belediyesi. Ancak onlar da herhangi bir yaptırım uygulayamıyor. Uber'den şikayet eden taksici esnafı belediyeden "Plakasını alın, 155'e ihbar edin" cevabını alıyor. Oysa aynı belediye, ruhsatının süresi geçen taksi plakalı araçları "korsan" oldukları gerekçesiyle 2 ay süreyle trafikten men ediyor. Ancak Uber sistemli korsan araca "ihbar" edildiği taktirde sadece 2 bin lira para cezası kesiyor. Meslek odalarının "korsan" olduğu gerekçesiyle dava açtığı, taksici esnafının kazancına vergisiz ortak olan Uber, Galatasaray, Beşiktaş gibi futbol kulüplerine, Türk Hava Yolları ve Kızılay gibi kurumlara sponsor. 

BAŞKANLARIN VAADI

İstanbul'da taksi sayısı 18 bin ile sınırlı. Buna bir de 4 bin Uber uygulamalı araç eklenince, taksici esnafının kazancı neredeyse yarı yarıya azalıyor. İstanbul Taksiciler Esnaf Odası ve İstanbul Şoförler Odası'nın bu konuda yeterince mücadele etmemesi de Uber'in önlenemeyen yükselişine neden oldu. Bu nedenle geçen hafta İstanbul Taksiciler Esnaf Odası'nda yapılan seçimlerde başkan Yahya Uğur, koltuğunu Eyüp Aksu'ya devretmek zorunda kaldı. Yeni başkan Aksu ve İstanbul Şoförler Odası Başkanlığı'nı kazanan Cem Sert'in vaadi ise Uber ve diğer korsan taksilerle mücadele.
Bu arada, taksicilere dönük de şikayetler hayli fazla. Vatandaşlar, Uber gibi korsan yapılanmaları taksicilerin yanlışları yüzünden tercih ettiğini söylüyor.

TAKSİCİ İTAKSİ'YE 'YENİ ORTAK' DİYOR

Taksicilerin mücadelesi Avrupa'da başta İngiltere ve Fransa olmak üzere Uber'i ulusal güvenlik nedeniyle yasaklayan Uber'le sınırlı değil. Zira İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yeni yaptırımları da taksici esnafının belini büküyor. İBB, bir süre önce yürürlüğe koyduğu İtaksi uygulamasını tüm taksi plakası sahiplerine dayatıyor. İtaksi'yi taktırmayan esnaf çalışma ruhsatı alamayacak, belediyeye ise aylık gelirinin yüzde 5'ini ödeyecek. İBB'nin dayatması bununla da sınırlı değil. Taksiler "taksi kart" denilen İstanbul Kart alacak ve kart başına 100 lira ödeyecek. Vergi levhası olana taksi plakası satılmasına izin vermeyen belediye, ruhsatı olan taksi 24 saat, üç şoför tarafından çalıştırılıyorsa her bir şoföre ayrı ayrı kart satacak. 

Taksici esnafı, İtaksi maliyetinin de kendi sırtlarına yükleneceğini, plaka sahiplerinin pek etkilenmeyeceğini belirterek "100 liraya kart almakla sınırlı kalmıyor olay. Biz kazanalım kazanmayalım plaka sahibine günlük yevmiye ödüyoruz. İtaksi'nin maliyetini de bize yükleyip, yevmiyeyi ona göre güncelleyecekler" diyor. Bir başka taksici de, "Çoğu meslektaşımız evine ekmek götüremiyor. Bazı günlerde plaka sahibinin yevmiyesini cebimizden karşılıyoruz" diyor. 

Taksi plakası satışlarının tek merkezde döndüğü Otocenter'da plaka fiyatı 1 milyon 600 bin lira. Ancak belediye satış rakamını 600 binle sınırlayınca noter satışı sırasında 1 milyon liralık rakam havaya uçuyor. Plaka satın alan kişi bu 1 milyonu, 7 bin 500-8 bin lira civarındaki aylık kira ödeyen şoför de bu paraları gider gösteremiyor. Plakaların yüzde 92'sinin satış ya da kiralama işleminin gerçekleştiği Otocenter'da bu nedenle kayıt dışı dönen sıcak paranın miktarı ise aylık 300 bin lira civarında.  

Dünyanın birçok ülkesinde faaliyet gösteren Uber'e karşı, taksiciler çok sayıda protesto gerçekleştirdi. Fransa ve Macaristan'da geçtiğimiz yıllarda şiddetli protestolar gerçekyeşti. Budapeşte'de Uber araçların yolu kesildi, bazı araçlar yakıldı, sürücüleri darp edildi. Son olarak Yunanistan'da, taksiciler müşteri gibi çağırdıkları Uber taksilerin şoförlerini dövdü. 

Yunanistan'daki örnek İstanbul'a da sıçradı. Geçtiğimiz hafta, Uber taksiciler ile onların yolunu kesen, müşteri gibi çağıran taksiciler arasında şiddet olayları yaşandı. Olaylardan, Uber'i uluslararası bir marka olarak bilen ve tercih eden turistler olumsuz etkilendi. Yolu kesilen Uber aracındaki turistlerin, zorla araçtan indirilmesi ve Uber sürücüsünün dövülmesi, sosyal medyada yer alınca Türkiye'nin imajı olumsuz etkilendi.

Emniyet Genel Müdürlüğü'nün 2016 yılında Uber için "korsan" işlemi yapılması talimatı bulunuyor. Ama Uber sistemi, hiç bir engelle karşılaşmadan tıkır tıkır işlemeye devam ediyor. Müşterilerini Uber'e yönlendiren oteller, restoranlar ve eğlence yerleri de hayli fazla.

Devrim Karadağ / ÖZEL HABER