Türkiye'nin en büyük sorunlarının başında işsizlik ve pahalılık geliyor. Bu iki sorun çözülmeden sosyal barışı sağlamak zor olacaktır. Alınan tüm önlemler rağmen özellikle genç işsizlerin sayısındaki artışların sürdüğünü de görmekteyiz.
Her zaman olduğu gibi biz yine devletin resmi kurumu (TÜİK)'in rakamları ile yola çıkalım. Her ne kadar TÜİK'in açıkladığı rakamlarla bazı kurum ve kuruluşların açıkladığı rakamlar farklılık gösteriyorsa da, TÜİK'in resmi rakamları bile genç işsizliğin zirvede olduğunu gösteriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs ayına ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı. Buna göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılı Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 331 bin kişi azalarak 3 milyon 826 bin kişi oldu.
İşsizlik oranı 0.1 puanlık artış ile yüzde 12.9 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı 15-64 yaş grubunda ise 0,1 puan artışla yüzde 13.2 olarak gerçekleşti. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki döneme göre 0.2 puan artarak yüzde 14 oldu. İşsiz sayısı bir önceki döneme göre 75 bin kişi artarak 4 milyon 166 bin kişi olarak gerçekleşti.
Mayıs'ta istihdam oranları geriledi. TÜİK'in açıkladığı verilere göre Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre istihdam edilen kişi sayısı 2 milyon 411 bin kişi azalarak 25 milyon 858 bin kişiye indi. İstihdam oranındaki kayıp yüzde 4.7 olurken toplam istihdam oranı yüzde 41.4'e indi. Nisan'da istihdam edilen kişi sayısı 2 milyon 585 bindi. Bu durum Türkiye'de ekonomi yönetiminin yeni iş olanakları oluşturma konusunda başarısız olduğunu gösteriyor.
Bu dönemde, istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 308 bin, sanayi sektöründe 274 bin, inşaat sektöründe 206 bin, hizmet sektöründe 1 milyon 622 bin kişi azaldı. İşgücündeki azalma da dikkat çekiyor. İşgücü 2020 yılı Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 milyon 742 bin kişi azalarak 29 milyon 684 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 5.3 puanlık azalış ile yüzde 47.6 olarak gerçekleşti.
TÜİK'in Mayıs ayına ilişkin iş gücü verilerine göre gençler arasında işsizlik oranı artarken, istihdam oranı geriledi. Buna göre 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.6 puanlık artışla yüzde 24.9, istihdam oranı ise 6.8 puan azalarak yüzde 26.6 oldu. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı 8.2 puanlık azalışla yüzde 35.4 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanlar gençlerin oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 5.1 puanlık artışla yüzde 29.1 seviyesinde gerçekleşti.
TÜİK verileri herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan güvencesiz, yani kayıtdışı çalışanların oranının bir nebze azalsa da hâlâ çok yüksek olduğunu gösteriyor.
Mayıs 2020 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan güvencesiz çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 4.7 puan azalarak yüzde 29.7 olarak gerçekleşti.
Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 5.4 puan azalarak yüzde 17.4 oldu. Tarım sektöründe ise kayıt dışı çalışanların oranı yüzde 82.6 olarak gerçekleşti.
Uzmanlar istihdam edilenlerin sayısının azalmasının en önemli sebeplerinden biri vatandaşın iş aramaktan umudunu kesmesi olduğunu söylüyor. 2019 Mayıs döneminde yaklaşık 560 bin kişi iş aramaktan umudunu keserken, bu rakam 2020 Mayıs döneminde 1 milyon 358 bin kişiye yükseldi.
Bu durum iş aramaktan umudunu kesen insan sayısının son bir yılda yüzde 143 artış gösterdiğini ortaya koyuyor. Üstelik TÜİK istatistiklerinde iş aramayanlar işsiz kabul edilmiyor ve dolayısıyla da insanlar iş aramayınca da işsizlik oranları gerçek oranlardan çok daha düşük çıkıyor.
Bu kapsamda TÜİK'in açıkladığı Mayıs ayındaki 3 milyon 826 bin işsiz sayısına, hesaba katılmayan iş bulma ümidi olmadığı için iş aramayan, ancak çalışmaya hazır olduğunu beyan eden 4 milyon 713 bin kişi ve yılda birkaç ay çalıştığı için işsiz sayılmayan mevsimlik çalışan 112 bin kişi eklendiğinde geniş tanımlı işsiz sayısının 8 milyon 651 bin kişiye ulaştığı görülüyor.
Özetleyelim:
Görüldüğü gibi nüfus artıyor. İstihdam sahaları neredeyse yok gibi. Üniversite mezunu her 3 gençten biri ancak şu anda bir iş bulabiliyor. Bu da hali ile işsizler ordusunu artırıyor.
Bunların yanında gizli işsizlerin çoğunluğundan da söz ediliyor. Bunu da ayrı bir yazımızda enine boyuna masaya yatırıp, görüşlerimizi yansıtacağız.
