Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, Hürriyet Gazetesinden İpek Özbey’e verdiği röportajda; Sanayi devrimini kaçırdık ama uzay devrimini kaçırmayacağız “ Uzayda izi olmayanın dünyada sözü olmaz “ açıklamasını yaptı.
Bu sözü çok anlamlı bulduğumu söylemek isterim. Hayalleri gerçeğe çevirmek için önce adım atmak gerekir. Sanayi devrimini kaçırdık, kurallara uyan tarafta kaldık. Uzay devrimini kaçırmazsak gelecekte kuralları belirleyen tarafta yer alabilir dünyada söz sahibi olabiliriz.
Geleceğin başladığı yer…
Türkiye uzay ajansı “Geleceğin başladığı yer” sloganını kullanıyor. Peki geleceğin başladığı yer olan Türkiye Uzay ajansı ne zaman ve ne amaçla kuruldu?
Türkiye Uzay ajansı, Türkiye Cumhuriyetinin ulusal uzay ajansı olarak 13 Aralık 2018 tarihinde başkent Ankara’da kuruldu. Türkiye Uzay Ajansı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteriyor.
Türkiye Uzay Ajansı ( TUA ) uzay ve havacılık bilimi ve teknolojilerinde dışa bağımlılığı azaltmak, uluslararası alanda rekabet gücünü arttırmak, bilimsel ve teknolojik altyapıyı oluşturmak ve her türlü yeni teknolojinin geliştirilmesi amacıyla, ar-ge ve yüksek teknoloji girişimciliği destek programları hazırlamakla görevli. Ayrıca uzay ve havacılıkla ilgili uluslararası kuruluşlarda Türkiye’yi temsil etmek ve bu kuruluşlarla ilgili faaliyetleri yürütmek TUA’nın görevleri arasında yer alıyor.
Her şey hayal etmekle başlıyor.
BBC’nin ünlü bilim kurgu dizisi Doctor Who’da Ian Chesterton karakterini başarılı bir şekilde canlandıran William Russell; En büyük işler, büyük hayal sahibi insanlarca başarılmıştır diyor. Türkiye Uzay Ajansının misyon ve vizyonu büyük bir hayali ortaya koyuyor. Umarım bu büyük hayal gerçeğe dönüşür, uzay devrimini kaçırmayız.
Tamda burada Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Bilim Deney Merkezi ve Sabancı Uzay Evinde 1936 yılında Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından söylenen bir sözden bahsetmek istiyorum.
Cumhuriyetimizin kurucusu ve 1. Cumhurbaşkanımız Gazi Mustafa Kemal Atatürk 1936 yılında Eskişehir Tayyare alayını ziyaret ediyor. Atatürk’ün bu ziyarette söylediği sözler kayıtlara şöyle geçiyor. “ Geleceğin en etkili silahı da, aracı da kuşkusuz tayyaredir. Bir gün insanoğlu tayyaresiz de göklerde yürüyecek, gezegenlere gidecek, belki de Ay’dan bize haber yollayacaktır. Bu mucizenin gerçekleşmesi için 2000 yılını beklemeye gerek kalmayacaktır. Gelişen teknoloji daha şimdiden bunu müjdeliyor. Bize düşen görevse Batı’dan bu konuda fazla geri kalmamayı temindir.
Atatürk’e ait olduğu söylenen bu sözün kaynağı olarak, Anadolu Üniversitesi kütüphanesinde bulunan Stuart Kline’ın Dönence yayınevinde basılan “A Chronicle of Turkish Aviation; Türk Havacılığının Kronolojisi” adını taşıyan kitap gösteriliyor. Ayrıca Türk Hava Kuvvetlerinin resmi internet sitesi, Atatürk ve Havacılık bölümünde de bu sözlere yer verilmiş. Merak edenler bu kaynaklara göz atabilirler.
Atatürk’ün bu sözünden 33 yıl sonra Amerikalı astronot Neil Armstrong 20 Temmuz 1969 tarihinde Apollo 11 ile yaptığı yolculuk ile Ay’a ilk ayak basan insan olmuştu. Neil Armstrong’un Ay üzerinde yaptığı yürüyüşte ilk söylediği söz kayıtlara şöyle geçmişti.
“ Bir insan için küçük, insanlık için dev adım.”
İstikbal göklerdedir.
Atatürk’ün havacılık alanındaki gelişmeleri takip ederek, Türkiye’de tatbiki için adımlar atılmasını sağladığını biliyoruz. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte Türkiye büyük bir gelişim sürecine girmişti. Ülke demir ağlarla örülürken, her alanda yeni atılımlar yapılmıştı. Havacılıkta bunlardan biriydi. Bu bağlamda; Atatürk, İstikbal göklerdedir diyerek ilk önce 16 Şubat 1925 senesinde Türk Tayyare cemiyetini kurdurmuş. 6 Ekim 1926’da ise Türkiye’nin ilk uçak fabrikası TOMTAŞ’ı Kayseri’de açmıştı.
Fabrikada Türk havacılığı için 200 civarında uçak üretildi. Ancak 1938 senesinde Atatürk’ün vefatı sonrasında II. Dünya Savaşı’yla birlikte fabrikada üretim yerine bakım ve onarım işlerine ağırlık verildi. Savaş sonrasında ise ABD’nin Marshall Planı devreye girdi. Marshall Planı çerçevesinde Türkiye’ye uçak ve motor da verildi. Bu nedenle fabrikada üretim durdu. Yani emperyalizm “ Siz üretmeyin biz sizin için üretiriz” diyerek bizi bağımlı hale getirdi. Fabrika, 1950’de “Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi” olarak hizmet vermeye başladı.
Türkiye’de uçak sanayisi 1970’li yıllarla beraber tekrar ivme kazanmaya başladı. Yeniden canlanmanın ilk adımı, 28 Haziran 1973’te Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığının (TUSAŞ) kurulmasıyla atıldı. O günden bu yana da önemli gelişmeler kaydedildi.
Mustafa Kemal Atatürk 1936 yılında “ İstikbal göklerdedir “ diyerek gelişen teknolojiyi takip ediyor. Bir gün insanoğlu tayyaresiz de göklerde yürüyecek, gezegenlere gidecek, belki de Ay’dan bize haber yollayacaktır diyerek ileri görüşlü bir insan olduğunu ortaya koyuyor.
Atatürk’ün bu sözünün üzerinden 85 yıl geçti. Uzay konusunda batının hala gerisindeyiz. Teknoloji çağı bizi uzay’a mecbur bırakıyor. Türkiye Uzay Ajansı Başkanının söylediği gibi uzayda izi olmayanın, dünyada sözünün olmayacağı bir gerçek. Bu sözün altını doldurursak, batı medeniyetinin gerisinde kalmayız.
Her şey hayal etmekle başlıyor, Atatürk 85 yıl önce “ İstikbal göklerdedir “ diyerek hedefi göstermiş ve bu doğrultuda vakit kaybetmeden girişimleri başlatmış. Ancak ömrü vefa etmemiş. Umarım cumhuriyetimizin 100. yılında 2023 yılında bu hedefe ulaşırız.
