Muhtarlık müessesesi günümüze kadar farklı dönemler yaşadı.
Yaşım yettiğince gördüklerim;
Köy muhtarları vardı, köyün hakikaten her şeyi ile ilgilenen. Bu dönemde mahalle muhtarlarının da ilgi alanı genişti. Hatta her şeye karışan insanlar için, "Mahallenin muhtarı" ya da "...'nın muhtarı mısın?" denirdi.
Sonrasında bu müessesenin ilgi alanı daraldı/daraltıldı ya da muhtarların canı öyle istedi. Bir dönem ikametgah ilmühaberi verilen ve seçmen listesi asılan büro olmanın dışına çıkılmaz oldu. Özellikle de mahalle muhtarlarında. Büyükşehir yasasından sonra bazı köylerin mahalle olarak adlandırılması üzerine köy sayısı oldukça azaldı.
Günümüz teknolojisinde ulaşılamayan köy kalmaması ve mahallelerin tüm işlerinin il, ilçe belediyeleri veya devletin ilgili kuruluşları ile görülmesi muhtarların işini iyice azalttı. Artık ikametgah ilmühaberi ve seçmen listeleri için de muhtarlığa gidilmesine gerek yok.
Bu arada muhtarlara maaş verilmesi ile ilgili kanun çıkartıldı. Buna göre ülkemizde mevcut 50 binden fazla muhtar asgari ücretten maaş alıyor.
Peki bu kadar işlevsiz bir kurum devam etmeli mi? Maaş, artı büro ve diğer masrafları ile sanki devlete külfet olan işlerin içerisine bir de muhtarlık müessesesi eklenmiş gibi gözüküyor.
X X X
Yukarıda belirttiğim gerekçe ile muhtarlık kurumunun varlığının sorgulanmasından hatta kaldırılmasından yanaydım. Ancak mahallemiz olan Teşvikiye'nin muhtarı Suzan Bektaş'ın çalışmalarını gördükçe bu düşüncemi sorgular oldum.
Mahallemizde ikinci dönem muhtarlık görevine seçilen Suzan hanım, "Doğana beşik, ölene mezar olmak" diye bir söz var ya adeta o misal mahallenin her sorununu kendi sorunu kabul ediyor ve canla başla çözümlemeye çalışıyor. En önemli meziyetlerinden birisi de bizim gazetecilikte çok kullandığımız "fikri takip" kuralını kendi işinde uygulaması -aslında tüm meslekler için uygulanabilir bir kural-. Yeri geliyor şikayet veya öneride bulunan kişi bile unutuyor ama Suzan hanım konuyu unutmuyor ve gündemde tutuyor. Şimdiye kadar sonuçlandırmadığı bir iş hatırlamıyorum. Bunda; hümanist, çalışkan, sabırlı kişilik yapısı kadar eğitimci kökenden gelmesinin de katkısı var diye düşünüyorum.
X X X
İlgili ve başarılı muhtar konusunda verilecek bir başka örnek Milas'ın Ören mahallesi muhtarı Ulaş Eylem Aktaş.
Yaz aylarında bulunduğum Ören, eskiden kendi belediyesine sahipti. 2014 yılında yapılan yasal bir değişiklikle, Milas'a bağlı bir mahalle haline geldi. Daha önce 3 mahalleye sahip Ören, tek bir mahalle oldu. Milas belediyesi 45 kilometre uzaktan Ören'i idare etmeye çalışıyor ama bu çok da mümkün olmuyor. Allah'tan çalışkan ve genç muhtarımız Eylem bey var da her işe yetişmeye çalışıyor. Nerede ne sorun var desek hemen yanımızda bitiyor. Bize her daim bir telefon uzaklığında. Adeta kaldırılmış olan belediyenin hizmetlerini tek başına vermeye çalışıyor.
X X X
Sonuçta sırf Suzan hanım ve Eylem bey gibi işini layıkıyla yapan muhtarların yüzü suyu hürmetine muhtarlık müessesesinin kaldırılması fikrimde kararsızım.