İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, Beyoğlu'ndaki yıpranmış, harabe ve bazıları da yıkılmış eski binaların onarılmasıyla ilgili Koruma Kurulu onayı şartını kaldırdı. İBB Meclisi, "tescil edilmemiş" ancak tarihi SİT alanı içerisinde kalan eski binalarla ilgili olarak Koruma Kurulu'nu devre dışı bıraktı. Tarihi SİT alanı içerisinde bulunan, eski, yıpranmış ve bazıları metruk haldeki binalar, "tarihi eser tescili" olmadığı halde, Koruma Kurulu onayı olmadan onarılamıyor, yenilenemiyordu. Basit onarımlarda bile, Koruma Kurulu kararı gerektiği için birçok bina yıkılmaya terk ediliyordu. İBB Meclisi'nin Koruma Kurulu'nu tescilsiz binalarda devre dışı bırakmasıyla, bu tür yapılarla ilgili tüm projeler ilçe belediyesi tarafından onaylanacak. Yeni düzenlemeyle, tescilli kültür varlığının bulunduğu parseller dışında kalan alanlara Koruma Kurulu bakmayacak.
ÖNCEKİLER İPTAL
Yeni düzenlemeyle, Beyoğlu'nda İstiklal Caddesi, Cihangir, Galata, Karaköy, Kabataş, Dolmabahçe gibi tescilli yapıların bulunduğu bölgelerdeki tescilli yapılara komşu binalara ilişkin uygulanan Koruma Kurulu kararı iptal edildi. Bu alanlarda proje onayı, her türlü inşai ve fiziki müdahaleler artık ilçe belediyesi tarafından yürütülecek.
Beyoğlu'nda binlerce yapıyı ilgilendiren ve İBB Meclis kararıyla iptal edilen koruma amaçlı plan notunda, "Parsellerde, yol geçse dahi, bu parsele cephe veren parsellerde, eğer yanlarında, önünde ve arkasında tescilli yapılmış bir kültür varlığına komşuluk durumu bulunuyor ise, ilgili koruma kurulu uygun kararı alınması zorunludur" deniliyordu.
KUDEB BAKACAK
Söz konusu düzenleme, İBB Meclisi'nde, 15 Ocak 2017 tarihinde Resmi Gazete'de ilan edilen "Kentsel Sitler, Koruma ve Kullanim Kosullari" baslikli, 25 Ocak 2017 tarihli Kültür Varliklarini Koruma Yüksek Kurulu karari dogrultusunda ve İmar ve Bayindirlik Komisyon'un, "Uygulamayi kolaylastirici nitelik tasidigindan uygundur" yönündeki görüşü doğrultusunda oylanıp, oy çokuğuyla kabul edildi. Beyoğlu'nda tescilli parsellere komşu olan tescilsiz yapılarla ilgili tüm plan değişiklikleri ve projeler, Beyoğlu Belediyesi'nin oluşturduğu Koruma Uygulama ve Denetim Büroları (KUDEB) bakacak.
İLK KARAR DEĞİL
İBB Meclisi'nin, 2016 sonunda aldığı kararla, Fatih'te, Kentsel Arkeolojik Sit Alanı ve 1, 2 ve 3. derecede koruma bölgelerinin tamamındaki tescilli yapılar eskiden olduğu gibi Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nca, bunun dışında kalan, tescilli yapılara komşu parsellerdeki yapılar ve tescilsiz yapılar belediye tarafından değerlendiriliyor. Karar, tarihi yarımadada, 10 bin tescilli eser niteliğindeki yapıların etrafındaki 50 bin binayı ilgilendiriyordu.
KUDEB İLÇEDE 4 YILDIR DEVREDE
Beyoğlu Belediyesi'nin Koruma Uygulama ve Denetim Bürosu dört yıldır faaliyette. Kendi tescilli eski eser olan veya eski eser komşuluğunda bulunan binalar ile Koruma ve Sit Alanlarındaki tescilsiz taşınmazlar, KUDEB uzmanlarınca denetleniyor ve izinsiz inşai faaliyetlerden korunuyor. Talep üzerine basit onarım izinleri veriliyor.
Daha önceleri, eski eser komşuluğunda bulunan veya tescilli eski eser olan binalara basit onarım izni verilebilmesi için Koruma Kurulunun izni de gerekiyordu. Aynı durum 'Kentsel Sit Alanı'ndaki tescilsiz binalar için de geçerliydi.
İmar ve Şehircilik Müdürlüğü bünyesinde KUDEB'in kurulmasından sonra, basit onarım talepleri için Koruma Kuruluna gidilmesine gerek kalmadı. İmar ve Şehircilik Müdürlüğü talepleri inceleniyor ve hızla neticelendiriliyor. KUDEB'in devreye girmesiyle, bürokrasi azaldığı için basit onarımla birçok bina koruma altına alınmış, görüntü kirliliğinin önüne geçilmişti. Basit onarımlarda izni aşan faaliyetlerin tespit edilmesi halinde, Beyoğlu Belediyeysi faaliyeti durdurup konuyu Koruma Bölge Müdürlüğü'ne iletiliyordu.
İSTİKLAL VE CİHANGİR'İN ÇEHRESİ DEĞİŞECEK
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nin, Beyoğlu Belediyesi'nin elini rahatlatan tarihi kararıyla binlerce tescilsiz bina hızla yenilenebilecek. Özellikle İstiklal Caddesi'ne paralel veya dikey cadde ve sokaklarda bulunan çok sayıda bina, SİT alanı içerisinde kaldığı için, Koruma Kurulu onayı gerektiğinden projelendirilemiyor, harabe hale dönmüş veya kısmen yıkılmış olanlar ise yenilenemiyordu. İBB Meclisi'nin aldığı karar uyarınca, artık SİT alanı içerisinde yer alan veya tescilli binalarla bitişik parsellerde bulunan çok sayıda tescilsiz bina ile ilgili projeyi Beyoğlu Belediyesi onaylayacak.
Kararla, daha önce II Numaralı Koruma Kurulu'nun onayı olmadan yapılamayan binlerce binanın onarılmasının da önü açılmış oldu. Beyoğlu'nun en fazla insan sirkülasyonunun bulunduğu ve çoğu yıkılmak üzere olduğu için sık sık eleştirilere konu olan İstiklal Caddesi'ndeki yıpranmış binaların, İBB Meclisi kararının ardından kısa sürede yenilenmesi bekleniyor. Beyoğlu Belediyesi'nin de elini çabuk tutmasıyla birlikte özellikle İstiklal Caddesi ve Cihangir'in çehresinin değişmesi bekleniyor.
Arif Gündoğdu
