Günümüzde Yezd
Geçmiş zamanlardan beri kaliteli halı ve kilimleri ile tanınan Yezd, günümüzde İran’ın tekstil merkezidir. Şehirdeki diğer önemli sanayi kolları; inşaat malzemeleri ve seramik üretimi, ülke çapında meşhur şekerlemeleri,kablo ve teknoloji sanayinde kullanılan yan ürünler.
Turizm ise oldukça gelişmiştir. Eski bir şehir ve Zerdüştlüğün merkezi olması Yezd’in turizmde önemli merkezlerinden olmasını sağlamıştır. Eşsiz mimari eserlerin yanında, Ateş Tapınağı ve burada sürekli yanan ateş ilgi çekici turistik yerlerindendir. Muhammed Hatemi ve Moşe Katsav burada doğmuş ünlülerdendir.
Çöle can veren Qanat Su Medeniyeti ve Zerdüşt Şehri: YEZD
UNESCO-IHP İran Merkezi’nin düzenlediği, Dünya Su Forumu Yezd Toplantısı’na Türkiye’yi temsilen katılmış ve Yezd Su Medeniyeti-Kehrizleri ve kenti görmüştüm 2014’de...
Zerdüşt Ateşgahları, UNESCO Korumasındaki Qanat-Kehriz Yeraltı Su Kanalları Sistemi, Rüzgar Kuleleri, Ölüler Şehri, Labirent Mimarisi Ezleri ve tatlısı ile ünlü Yezd şehri, Yezd Eyaleti’nin başkenti. Klasik turizm rotasında Şiraz ile İsfahan arasında uğranan yer. Ya da Şiraz’dan başlayanlar için tam tersi. Hem mesafelerin uzaklığı sebebiyle, hem de gerçekten görmeye değer bir yer olduğu için genelde bir gece burada konaklayacak şekilde planlar yapılıyor. Med İmparatorluğu’na kadar giden, 5 bin yıllık bir geçmişi var. İlk zamanlarında adı Ysatis’miş. Daha sonra Sasani İmparatoru I. Yezdigirt sebebiyle Yezd olmuş. Sasani zamanlarında Zerdüştlerin yoğun olarak yaşadığı yerlerdenmiş. Bu nedenle, müslüman Arapların istilası sonrası, çevredeki birçok şehirden Zerdüştlerin buraya yoğun göç başlamış. Doğal olarak; Aruz vezniyle yazılmış bir şiir kitabı olan Kutsal Avesta kitabına inanan Zerdüştlerin kalesi haline gelen Yezd’de, İslam’ın yaygınlaşması pek de kolay olmamıştır...
13. yüzyılda Marco Polo buradan geçtiğinde, seyahatnamesine “çok hoş, görkemli bir şehir ve ticaret merkezi” diye not düşmüş. İki çöl arası zor ulaşılır konumu sayesinde Cengiz Han ve Timur’un gazabından kurtulmayı başaran şehir, 14. ve 15. yüzyıllarda ipek, tekstil ve halı dokumacılığı ile gelişmiş. Muzafferiler döneminde başkent olmuş. İran’nın genelinde olduğu gibi Safevi dönemi sonrası düşüşe geçmiş ve merkeze uzak kalmış olsa da son Şah’ın demiryolu ağını Tahran’dan Yezd’e kadar uzatmasıyla tekrar eski günlerine dönmüş.
Yezd şehrinde görülmesi gereken yerler: Mescid-i Cuma, Amir Chakhmaq Cami Kompleksi, Yezd Tarihi Şehir Merkezi, Zerdüşt Ateşkedahı, Yezd Sessizlik Kuleleri (Yani Nekropolis = Ölüler Şehri), Su Müzesi ve Qanatlar-Kehrizler ve Çölde Yeraltı su kanallarını görmelisiniz... Yezd tatlısı ve mutfak kültürü ile de bilinen kentlerin başında gelmektedir...
Devamı yarın…
