Bu haftaki yazımıza hepimizi düşündürecek bir soru ile başlayacağız…
Neden ben?
Bu soruyu genelde başımıza kötü bir şey geldiğinde sorarız. Neden ben hasta oldum? Neden başarısızım? Neden bunu yapamadım? Vs. vs.
Yazımızın konusu ise bu soruyu sormayan bir efsane. Wimbledon'un ilk zenci şampiyonu Arthur Ashe…
Kan naklinden kaptığı AIDS'ten ölüm döşeğindeyken kendisine sorulan bir soruya verdiği yanıt ile unutulmaz oldu Ashe.
“Hayranlarından biri o zaman sordu:
-Tanrı böylesine kötü bir hastalık için neden seni seçti?
Arthur Ashe cevap verdi:
-Tüm dünyada 50 milyon çocuk tenis oynamaya başlar. 5 milyonu tenis oynamayı öğrenir, 500 bini profesyonel tenisçi olur, 50 bini yarışmalara girer, 5 bini büyük turnuvalara erişir, 50'si Wimbledon'a kadar gelir, 4'ü yarı finale, 2'si finale kalır.
-Elimde şampiyonluk kupasını tuttuğum zaman Tanrı’ya "Neden ben?" diye hiç sormadım.
Şimdi sancı çekerken, Tanrı'ya nasıl "Neden ben?" derim?”
Bu düşündürücü cevabı veren Ashe’in başarıya, şampiyonluğa, efsane olmaya giden yolları da hiç öyle pürüzsüz değildi. Aşılması gereken büyük engelleri vardı ama o bu engellerin hepsini aşıp adını spor tarihine altın harflerle yazdırmayı başardı ve ölümünün üzerinden 30 yıl geçse de hala hatırlanıyor.
Gelin kısacık yaşamında tenisin en büyüklerinden biri olan Arthur Ashe’in yaşamına ve spor hayatına kısaca bir göz atalım ve insanoğlu isterse neleri başarabiliyor görelim…
Başardıkları
Arthur Robert Ashe Jr. üç Grand Slam tekler şampiyonluğu kazanan Amerikalı profesyonel tenis oyuncusu olarak biliniyor. Altı yaşında tenis oynamaya başlayan Ashe Amerika Birleşik Devletleri Davis Kupası takımına seçilen ilk siyah oyuncuydu ve Wimbledon, ABD Açık ve Avustralya Açık'ta tekler şampiyonluğunu kazanan tek siyahiydi.
Virginia'da doğan Ashe’in ailesi Kuzey Karolina Valisi Samuel Ashe tarafından köleleştirilmişti ki soyadı da zaten buradan geliyor.
Anneleri çok genç yaşta ölünce (27) o ve kardeşi tamirci ve maaşlı bakıcı olarak çalışan babaları tarafından büyütüldü. Babası Arthur'u hem okulda hem de sporda başarılı olmaya teşvik eden, ancak oğlunun zayıf yapısı nedeniyle birçok erkek çocuk için popüler bir oyun olan Amerikan futbolu oynamasını yasaklayan şefkatli bir babaydı ama aynı zamanda katı bir disiplinciydi.
Çocukluktaki lakapları “Sıska" ve "Kemikler" idi.
6 yaşında tenis oynamaya başladı ve doğal yeteneği Virginia Union Üniversitesi tarafından fark edildi. Bu sayede okulun kortlarında antrenman yapmaya başladı.
Öğrenci ve yarı zamanlı Brookfield tenis eğitmeni Ron Charity, o zamanlar Richmond'daki en iyi siyah tenis oyuncusu olarak Ashe'e temel vuruşları öğretmeye başladı ve onu yerel turnuvalara katılmaya teşvik etti.
Ashe, Maryland erkekler şampiyonasında oynayan ilk Afrikalı Amerikalı oldu.
İlk engel
1960 yılında, Ashe'in Richmond'da beyaz gençlere karşı yarışması yasaklandı ve şehrin Siyah oyunculara kapalı kapalı kortlarını kullanamadı.
St. Louis'e taşınması ve son yılını Sumner Lisesi'nde geçirme teklifini kabul etti. Ashe burada Ulusal Muhafız Cephaneliği kapalı kortlarında antrenman yapabildi ve 1961'de, ABD Okullar Arası turnuvasında rekabet etme izni aldı ve kazandı.
Aralık 1960'ta ve 1963'te Ashe, Sports Illustrated'da Faces in Crowd bölümünde yer aldı. National Junior Indoor tenis unvanını kazanan ilk Afrikalı Amerikalı oldu.
1963'te California Üniversitesi’nden tenis bursu kazandı. UCLA'da geçirdiği süre boyunca, JD Morgan tarafından çalıştırıldı ve yakınlarda yaşayan ve spor becerilerini geliştirmesine yardımcı olan spor idolü Pancho Gonzales ile düzenli olarak antrenman yaptı.
1963'te Amerika Birleşik Devletleri Davis Kupası takımına seçilen ilk siyahi oyuncu oldu. 1965'te Amerika Birleşik Devletleri'nde 3 numaralı oyuncu olan Ashe, hem National Collegiate Athletic Association (NCAA) tekler şampiyonluğunu hem de çiftler şampiyonluğunu kazandı.
1968'de, Davis Cup Takım Arkadaşı Bob Lutz'a karşı Amerika Birleşik Devletleri Amatör Şampiyonası'nı ve açık dönemin ilk ABD Açık'ını kazandı. Bu unvanı alan ilk siyah erkek hem amatör hem de açık ulusal şampiyonayı kazanan tek oyuncu oldu.
Aralık 1968'de Ashe, ABD takımının Adelaide'de şampiyon Avustralya'ya karşı kazandığı zaferin ardından Davis Kupası şampiyonu olmasına yardım etti.
Eylül 1969'da ABD Davis Kupası takımı, son mücadele turunda Romanya'yı yenerek kupayı korudu ve Ashe onun iki tekli maçını da kazandı. Aynı yıl Ashe, Güney Afrika Açık'ta oynamak için vize başvurusunda bulundu, ancak katı bir ırk ayrımı politikası uygulayan Güney Afrika hükümeti tarafından vize reddedildi.
Ocak 1970'te Ashe, Avustralya Açık'ta ikinci Grand Slam tekler şampiyonluğunu kazandı.
Mart 1970'te, Güney Afrika'nın Ashe'e orada oynaması için vize vermeyi reddetmesiyle tetiklenen ülke, ırkçı politikası nedeniyle Davis Kupası yarışmasından ihraç etti.
Mart 1971'de Ashe, Avustralya Açık'ta tekrar finale yükseldi ancak üst üste setlerde Ken Rosewall'a yenildi.
1972'de, ILTF ile WCT arasındaki bir anlaşmazlık nedeniyle, sözleşmeli 32 WCT oyuncusundan biri olan Ashe'in Ocak'tan Temmuz'a kadar herhangi bir ILTF Grand Prix tenis devresi turnuvasına katılması yasaklandı. Bu yasak, Ashe'in Fransa Açık ve Wimbledon Grand Slam turnuvalarında oynayamayacağı anlamına geliyordu.
Güney Afrika’ya girişine izin verildi
Kasım 1973'te, Güney Afrika hükümeti Olimpiyat yasağını sona erdirmek ve Olimpiyat hareketine yeniden katılmak isterken, Ashe'e nihayet Güney Afrika Açık'ta oynamak için ilk kez ülkeye girmesi için vize verildi. Finalde Jimmy Connors'a yenildi, ancak çiftlerde kazandı. Güney Afrika sporuna yönelik boykotlara rağmen Ashe, varlığının klişeleri yıkmaya yardımcı olabileceğine ve turnuvayı kazanarak ve yarışarak entegrasyonun sonucunun bir örneği olacağına ve apartheid Güney Afrika'da değişikliğe yol açacağına inanıyordu. 1974'te tekrar tekler finaline ulaştı ve arka arkaya ikinci kez Connors'a setlerde yenildi. Daha sonra, 1977'de Ashe, ABD Açık'ta boykot taraftarlarından oluşan küçük bir kalabalığa hitap etti ve Güney Afrika'ya katılmakla hatalı olduğunu itiraf etti.
36 yaşında emeklilik
5 Temmuz 1975'te Wimbledon'u kazanan Ashe birkaç yıl daha oynadı ve Ocak 1977'de Tony Roche ile Avustralya Açık çiftlerini kazandı, ancak sağlık sorunları üst üste gelince kortlardan uzak kaldı ve dünya sıralamasının 257. sıraya gerilediğini gördü. Ertesi yıl 35 yaşında tekrar dünyada 13. sıraya yükseldi.Ancak, Aralık 1979'da kalp ameliyatı geçirdikten sonra Ashe, 16 Nisan 1980'de 36 yaşında resmen emekli oldu.
Kariyer rekoru 818 galibiyetti. 260 mağlubiyet yaşayan Ashe 51 kere şampiyonluk kazanarak kırılması güç bir rekora imza attı.
Ashe, Wimbledon, ABD Açık veya Avustralya Açık'ta tekler şampiyonluğunu kazanan tek Siyahi olmaya devam ediyor.
Kan naklinden AIDS
Ashe, Eylül 1988'de sağ kolunda felç geçirdikten sonra hastaneye kaldırıldı. Doktorlar bir dizi testten sonra, HIV ile enfekte kişilerde yaygın olarak bulunan paraziter bir hastalık olan toksoplazmoza yakalandığını keşfetti. Sonraki bir test ise HIV pozitif olduğunu ortaya çıkardı. Ashe ve doktorları, virüsü ikinci kalp ameliyatı sırasında aldığı kan naklinden kaptığına inanıyorlardı.
Ölümü de AIDS’e bağlı zatürreden oldu. Öldüğünde sadece 49 yaşındaydı ama bu genç yaşına rağmen dünyayı değiştiren isimler arasında girmeyi başarmıştı.