Onun için “Kökü Mazide ati bir derviş,” diyebilirim. Derviş deyince hemen bir tarikatla ilgi kurmaya çalışmayınız. Eğer kurmak isterseniz, zamanımızın Yunus, Mevlâna, Hacı Bektaş yüreklileri topluluğu diyebilir ve onu şeyh postuna oturtabilirsiniz.
Üstün İnanç’tan meslek büyüğüm, ağabeyimden söz ediyorum. Yazımın alt bölümlerinde yalnızca adını yazıyorsam, saygısızlığım saymayınız. Elbette pek çoğunuz romanlarından tiyatrolarından, senaryolarından, gazete yazılarından tanıyorsunuz. Onun Mihrabad yayınları arasında çıkan “Tiyatro Eserlerim” adlı kitabını tanıtmadan önce, biyografisini özetleyeyim:
Üstün İnanç, 6 Ocak 1937’de babasının görevli bulunduğu İzmir'in Kiraz ilçesinde doğdu. İstanbul Erkek Lisesi'nden sonra Basın Yayın ve Gazetecilik Yüksek Okulu'ndan mezun oldu. İlk yazıları Yelken, Durum, Sanatkâr ve Büyük Doğu dergilerinde yayımlandı.1956 yılında Tercüman gazetesinde çalışmaya başladı. Babıali'de Sabah, Bugün, Her Gün, Son Havadis, Tercüman ve Yeni İstanbul gazetelerinde çalıştı. Çağrı Reklam Ajansı'nı kurdu ve yönetti. İlerleyen yıllarda tiyatro ve sinema eserlerine yöneldi. Yönetmen Erdoğan Tokatlı ile başladı. Asistanlığını yaptı ve "Son Kuşlar" filminin senaryo grubunda yer aldı. Kemal Tahir, Tarık Buğra, Metin Erksan, Ayşe Şasa, Halit Refiğ, Atıf Yılmaz, Yücel Çakmaklı ile dostluğu vardı.
Necip Fazıl’ın yakınında bulundu. Onun Sultan Abdülhamid Han'ına prolog yazdı.
Üstün İnanç'ın Yalnız Değilsiniz adlı romanından Mesut Uçakan'ın yönettiği aynı adlı film, Türkiye genelinde büyük ilgi uyandırdı. Bu filmin senaryosunu da kendisi yazmıştı. "Kanayan Yara Bosna" filminin senaryosunu yazdı; bir dönem TGRT'de dramaturg olarak çalıştı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Gösteri Sanatları Merkezi kuruculuğunu ve müdürlüğünü yaptı. Mihrabad Yayınları tarafından Yalnız Değilsiniz, Ayıp Uşaklan ve Bir Kimlik Lütfen isimli nehir romanları yayımlandı. Edebiyat Sanat ve Kültür Araştırmaları Derneği, 29 Şubat 2009 tarihinde İstanbul'da bir saygı toplantısı düzenledi. Kendisine, 2011 ESKADER Üstün Hizmet Ödülü, 2012 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü ve 2013 Türkiye Yazarlar Birliği Necip Fazıl Kısakürek Ödülü verildi.
Üstün İnanç’ın “geçmiş zamanlardan gelen tiyatroyu modern tiyatro ile birleştiren” sanatçı olduğunu söyleyenler haklı. Zaten onun için yazımın başında “kökü mazide ati” diye yazdım.
Bizde ezki zamanlarınTürk tiyatrosu, “Kukla”, “Meddah”, “Karagöz ve Hacivat” ile “Ortaoyunu” sayesinde gelişti. Asırlar boyunca halkımızın büyük ilgisiyle karşılaştı. Modern Türk tiyatrosunda ilk Türkçe oyun, 1960 yılında yayınlanan İbrahim Şinasi’nin Şair Evlenmesi’ydi. 160 yıllık süreç içinde güzel eserler yazıldı. Şüphesiz ki, bu alanda emek verenlerden biri Üstün İnanç oldu. Onun için Üstün İnanç’a son yıllarda moda olan bir deyimle “yerli ve milli,” diyebilirsiniz.
Mihrabad yayınları Üstün İnanç’ın “Göksultan (2, Abdülhamit Han)” , “Makedonya Gamzesi”, “Bir Gül Koşusu (İstanbul’un Fethi) ”, “İbrahim Müteferrika” ve “Cancağızım (Ömer Seyfettin) ” adlı tiyatro eserleriyle Kınalı Kuzular ve Celaleddin Harizmşâh adlı senaryolarını “Tiyatro Eserlerim” adıyla yayınladı. Üstün İnanç amacını ve duygularını şöyle açıklamış:
“Bu kitap, kültür ve sanat aşinası olanlar için hazırlandı. Çünkü kültür ve sanat aşinası olan kimseler, tiyatro ve sinemanın vazgeçilmez telkin gücünü bilirler. Toplumu güzellikler dünyasına o güçle taşıyacaklarına inanırlar.
Ve doğrudur.
Bizde, tiyatro ve sinemanın bu tılsımları yüzünden ömrümüzü o yola adadık. Sonuç alabildik mi?
Hamdolsun! ..
Zaten bu kitabı da o amaçla hazırladık; okunsun, istifade edilsin diye...
Tiyatro Eserlerim, bu kitapta elbette tümüyle yansıtılamadı. Dışarda kalan birçok oyun ve senaryomuz daha vardır ama burada sizin için seçtiklerimize yer verdik.
Her ne kusur işledikse affola!”
Tiyatroseverler ve tiyatro yapmak isteyenler edinmeliler.
