Yaklaşık 9 yıl önce Varan Turizm'i satın alan Ulusoy firması ne dalgalı döviz kuruyla başa çıkabildi, ne de ucuz uçak biletleriyle... Pamukkale Turizm'den sonra Ulusoy da iflas etti. Konkordato müfettişlerinin 3 aylık incelemesi sonucu bu kararın alındığı Ulusoy nasıl oldu da bu noktaya geldi. Ulusoy, İro Turizm, Temsa, Loukoil, Akpet, Coca Cola, Mapar Otomotiv, Enerjisa, Osmanlı Turizm ve Yapı Kredi Bankası'na borçlarının neden ödeyemedi? Her ne kadar Ulusoy'un avukatı "direnmeye" çalışsa da mahkeme firmada bir gelecek görmemiş olacak ki daha fazla beklemenin manası olmadığını ve kepenkleri indirmesi gerektiğini yetkililere kibarca deklare etti. Zira Ulusoy'un ne otobüs filosunu yenileyecek parası kalmıştı, ne de Man'a, Mercedes'e ve Lukoil'e borcunu ödeyecek nakti... Nasıl oldu da seyahat şirketleri bu duruma geldi. Öncelikle uçak firmaları yüzünden elbette. Otobüs firmalarının neredeyse yarısına bilet satan uçak firmaları, her gün binlerce kişiyi bir şehirden diğerine taşıyan otobüs firmalarını vurdu. Seyahat şirketleri uçak firmalarıyla rekabet edemez hale geldi. Üstelik sektörden sürekli gelen ölümlü kaza haberleri insanları daha da güvenilir bir taşımacılık olan havayolu şirketlerine sevk etti. Sürekli artan benzin fiyatları, otobüs filolarını bir-iki yıl içinde yenilemeleri gerekliliği şirketleri zor duruma soktu. Yolcular, hem ucuz, hem konforlu hem de daha güvenli olan uçağa binmeye alıştı.
ÜRETİCİ FİRİMALAR ÖNGÖRMÜŞTÜ
Bir dönemin en "lüks" ve en pahalı seyahat şirketi olan Ulusoy bugünlerde kepenklerini indirmek için harekete geçti. Daha önceki yıllarda da Ulusoy'un batacağına ilişkin haberler vardı ama bu kez durum ciddi. Aslında çarşambanın gelişi belli olmuştu. Seyahat şirketlerine otobüs satan sektör liderlerinden Man, bu yıl öngördüğü rakamı 200 otobüs olarak açıklamıştı. Oysa önceki yıllarda satış rakamları ortalama 900 ila 1200 arasında değişiyordu. 2009'da yaşanan krizde bile 900 adet araç satan firmalar, bu yıl üretimlerini de öngördükleri şekilde düşürdü ve yarı kapasiteyle çalışmaya başladı. Ancak Mercedes, Man'a göre bu konuda daha iyimser. Mercedes'in bu yıl öngördüğü rakam 350 araç. Bu rakamlar otobüs firmalarının, tur şirketlerinin veya şehir içi otobüs taşımacılığı yapanların bu yıl filolarını ya da araçlarını değiştirmeyeceği anlamına geliyor ki bu durumdan etkilenen sadece Ulusoy değil...
ONBİNLERCE İNSAN İŞSİZ KALACAK
Man'ın Ankara'daki üretim tesisi, Temsa'nın Adana'daki fabrikası, Mercedes'in ise İstanbul Hoşdere'deki fabrikasında işler duracak ve orada çalışan binlerce insan "maaşlı ya da maaşsız, geçici ya da kalıcı" olarak işsiz kalacak. Sektörde yaşanan kriz elbette bunlarla da kalmayacak. Seyahat şirketlerinin yanı sıra tur taşımacılığı yapanlar, şehir içi yolcu taşımacılığı yapanlar hatta havaalanı, otel arası ring yapanlar bile bu durumdan etkilenecek. Sektörde çalışan onbinlerce insanın işsiz kalması, dolayısıyla yan sektörleri de etkileyecek, yedek parçacısından seyahat sırasında ikram edilenlere kadar. Sadece bu da değil. Sektörün paydaşları arasında yer alan benzin firmaları da bu durumdan nasibini alacak. Normalde her yıl 3-5 yıl vadeyle otobüs filosunu yenileyen sektörde yaklaşık iki yıldır çıt çıkmıyor. Seyahat şirketleri eski otobüslerini yenileyemiyor, ithal etmek için yasa da Meclis'ten çıkmayınca bir kısmının elinde kalıyordu. Pamukkale Turizm'le patlak veren, kur dalgalanmalarıyla daha da dibe vuran sektörde önümüzdeki günlerde neler olacak hep birlikte göreceğiz? Ulusoy, bu yıkımın altından nasıl kalkacak? Sadece seyahatle ilgilenmeyen Ulusoy Ailesi'nin, diğer şirketlerinde neler yaşanacak bunu zaman gösterecek... Sektörün diğer "büyük" isimlerine gelince onlar da bu gidişle "iflas masası" sırasına girecek.
