Mercidabık Savaşı, 24 Ağustos 1516 yılında Osmanlı Devleti ile Memlük Devleti arasında Halep Şehrinin kuzeyinde gerçekleşmiş, Mercidabık Savaşı sonrası Suriye, Lübnan ve Filistin Osmanlı topraklarına dâhil olmuştur.
Osmanlı İmparatorluğu 16. Yüzyıl'ın başlarında Anadolu ve Balkanları hakimiyeti altına almış durumdaydı. Bir yandan Avrupa'nın içlerine seferler düzenleyen, diğer taraftan Anadolu'daki Türk Birliğini sağlayan ve İslam Dünyasının sancaktarlığını üstlenen Osmanlı Devleti, Mercidabık Savaşı ile Ortadoğu bölgesini de hâkimiyeti altına almış, Cihan hâkimiyeti dönemine uzanacak tarihsel serüvenin kilometre taşı olan bu savaş ile Osmanlı Tarihi yükselme devrindeki en büyük başarılarından birini elde etmiştir.
Osmanlı Devleti Anadolu ve Balkanlar üzerinde kurduğu hâkimiyet ile İslam Dünyasının yeni lideri konumuna erişmişti. Arap dünyası önce Emevilerin yıkılması, ardından Abbasilerin Moğol istilaları sonrasında zayıflaması, hilafet makamının Memlüklere geçmesi ve bölgesel istikrarsızlıklar hasebiyle İslam alemi için basiretsiz bir rol oynamaktaydı. Aynı dönemde Müslüman Nüfusun en yoğun olduğu bölgeler olan Suriye, Lübnan, Filistin, Mısır ve Arap Yarımadasını hakimiyeti altına almış olan Memlükler, Osmanlı Devletinin yükselişi ve İslam Dünyasının liderliğine soyunmuş olmasından tedirgin olmuşlar ve bu siyasi gelişmenin kendileri için bir tehdit unsuru olacağını düşünmüşlerdi. Memlükler, her ne kadar Osmanlı Devletinin sahip olduğu kadar geniş bir hâkimiyet alanına ve nüfusa sahip olsalar da Osmanlı Devletinin askeri ve siyasi gücü karşısında muvaffak olmaları mümkün görünmemekteydi. Zira henüz birkaç yıl önce (1514) Türk ve İslam Tarihinin en büyük devletlerinden biri olan Safevi Devleti Osmanlılara karşı ağır bir yenilgi almış, bu zafer Osmanlı Devletine yeni nüfus ve hâkimiyet alanları kazandırmıştı.
Siyasi çekişmeler ve hâkimiyet mücadeleleri ve savaşçı ruhundan vazgeçmemeleri Türk Devletlerini bir kez daha karşı karşıya gelmiş, önce Çaldıran Savaşı ile Safevi - Osmanlı mücadelesi baş göstermiş, ardından tebaa bakımından değilse bile saltanat makamı Türk kökenli olan Memlükler Osmanlı Devleti ile hasım olmuşlardı.
Memlük Sultanı Kansu Gavri, Osmanlı Devleti ile tek başına mücadele etmek niyetinde değildi. Ancak giderek yükselen Osmanlı Devletinin yüzünü doğuya çevirmesi kaçınılmaz bir vaka olarak Memlüklerin akıbetlerini tehdit etmekteydi. Kansu Gavri, Osmanlı Devletine karşı Çaldıran Muharebesinde ağır bir yenilgiye uğrayan ve inzivaya çekilen Şah İsmail ile ittifak kurma yoluna gitti. Şah İsmail, Çaldıran Savaşında (1514) ağır bir yenilgiye uğramış, bu savaş sonrasında Osmanlı Devleti Tebriz ve Kuzey İran hattını hâkimiyeti altına almıştı. Osmanlı Devletinden intikam almak isteyen Şah İsmail, Kansu Gavri'nin ittifak talebini kabul ederek birlikte savaş hazırlıklarına başladılar.
Osmanlı Ordusu ile Memlük Ordusu, Halep'in kuzeyinde bulunan Mercidabık ovasında karşı karşıya geldiler. Osmanlı Ordusu 50 Bin kişilik bir ordu tertip etmiş, top gülleleri ile donanmış ordusu ile Mercidabık ovasına inmişti. Memlük ordusu da yaklaşık 50 Bin kişilik bir ordu ile Mercidabık ovasına inmiş ve savunma pozisyonu almıştı. Memlük Ordusu da Osmanlı Ordusu gibi ağır ve muhtelif hafif toplara sahipti. Hem iki ordu da asker hem ve teçhizat bakımından denk durumdaydılar.
Ordular denk güçte olsalar da Osmanlı Ordusunun sevk ve idare üstünlüğü bu dengeyi bozan en önemli etkenlerdendi. Çok sayıda savaş görmüş Osmanlı kumandanları, pek çok farklı stratejiyle hareket edebiliyorlar, emirlerin idaresi ve askerin sevki gibi konularda üstünlük arz edecek bir kabiliyetle savaşabiliyorlardı. Bunun yanında hızlı hareket kabiliyetine sahip sahra topları ve ateşli tüfenkler, Osmanlı Ordusunu stratejik olarak avantajlı duruma getiriyordu. Memlükler ise çok güçlü süvarilere sahiplerdi. Atlı savaşçılar, üstün manevra yetenekleriyle savaşın seyrini hızlıca değiştirebiliyor ve bu ani hamleler hem saldırı hem de savunma pozisyonlarında Memlük ordusuna avantaj kazandırıyordu.
Sabah saatlerinde başlayan Mercidabık Savaşı, öğlen saatlerinde Memlük ordusunu bozguna uğramasıyla sonuçlandı ve Memlük karargahı Osmanlı Ordusunun eline geçti. Mağlubiyetin kesinleşmesi üzerine Halep valisi Hayırbay Osmanlı Ordusu ile anlaşarak savaş meydanından çekildi. Henüz Topyekûn bir bozguna uğramamış olan Memlük ordusu halen direniyor ve geri çekilmiyordu. Kısa bir süre sonra Memlük Sultanı Kansu Gavri'nin savaş meydanında öldüğü anlaşıldı. Bunun üzerine hayatta kalan Memlük askerleri geri çekildiler ve canlarını kurtarma telaşına düştüler. Ancak Yavuz Sultan Selim kaçan Memlük askerlerinin öldürülmesi emrini vermişti. Halep, Hama, Humus ve Şam'a kaçan ve yakalanan çok sayıda Memlük askeri öldürüldü.
Mercidabık Savaşı neticelenmiş, Osmanlı'nın kesin zaferi ile sonuçlanmıştı. Osmanlı Devleti, Mercidabık Savaşısonrasında Suriye, Filistin ve Lübnan coğrafyası Osmanlı hâkimiyeti altına aldı. Sünni ahaliye sahip şehirlerin neredeyse tamamı Yavuz Sultan Selim'e biat ettiklerini bildirdiler ve Sultan'ı şehirlerine davet ettiler. Osmanlı'ya biat eden Suriye'de güç kullanılmaksızın hâkimiyet sağlanmıştı ancak Filistin ve Lübnan bölgelerinde yaşayan Sünni olmayan kimi şehirler, ilerleyen tarihlerde güç kullanılarak tabiiyet altına alındı.
