Dövizdeki dalgalı kur en çok perakendeciyi etkiledi. Özellikle ABD Doları ve Euro'daki artış sonrasında birçok işletme zor duruma düştü. Bazıları eleman çıkararak küçüklemeye gitti, bazıları kepenk kapattı ya da konkordato ilan etti. Bazı köklü firmaların da iflasını istemesi, dövizdeki dalgalanmanın yıkıcı sonucu olarak ortaya çıkmaya başladı. Özellikle alışveriş merkezlerinde mağazaları bulunan firmalar, dövizin önlenemez yükselişinden dert yanıyor. Son olarak geçen hafta 150 şubeli Hotiç Ayakkabı, ardından Gilan Mücevher ve Mendo İç Giyim firmasının art arda konkordato ilan etmesi, perakendecilerin moralini oldukça bozdu. Bu durumdan tek etkilenmeyen ise alışveriş merkezleri. Zira İstanbul'da bulunan 114 AVM'nin çoğu dövizle kiradan taviz vermiyor ve kuru sabitlemiyor.
İSTANBUL, AVM'lerdeki dövizle kira gerilimini 3 Eylül'de manşetine taşımış ve mağazaların eylem hazırlığında olduğunu duyurmuştu. 114 AVM'nin bulunduğu İstanbul'da, mağazalar tek tek boşalıyor ve çoğu alışveriş merkezi "hayalet bina" şekline dönüşüyor.
İSTANBUL'A SIÇRADI
Geçen hafta Bursa'daki AVM'lerde mağazası bulunan birçok marka döviz kurunu protesto etmek için kepenk kapatmıştı. Kepenk kapatma eylemlerinin Türkiye'deki diğer AVM'lere de sıçrayacağı sinyali böylelikle verilmiş oldu. Dün de bunun fitili İstanbul'da ateşlendi. İstanbul'da Forum İstanbul ve Nişantaşı City's gibi ziyaretçi sirkülasyonu çok olan AVM'ler dün öğlene kadar kepenk kapattı. Gerekçe ise Bursa'dakiyle aynı. Sabitlenmeyen döviz kurları... Kuru sabitlemeyen AVM'ler bu iki kurumla sınırlı değil. Pendik'teki Pendorya, Türkiye genelinde 5 şubesi olan Optimum Alışveriş Merkezleri de kuru sabitlemeyen diğer AVM'ler arasında.
AVM'LERİN ÇOĞU BOŞ
Mağaza kapatan ya da iflas eden markaların bir kısmı 2018'de cirolarını bir miktar yükseltmiş olmasına rağmen öngörülemeyen döviz artışı nedeniyle AVM kiralarıyla baş edemedi. İstanbul'un merkezinde örneğin Levent'te bulunan Safir AVM'de mağaza sahipleri yönetimle sözleşmelerini yenilemeyerek dükkan kapattı. AVM'nin neredeyse yüzde 60'ı boşaldı. Metrocity, Özdilek ve Kanyon da bunlardan sadece birkaçı. Kur dalgalanmasından sadece mağaza ve marka sahipleri şikayetçi değil. AVM sahipleri de kuru sabitlememelerinin nedenini yurtdışından aldıkları kredilere bağlıyor. Örneğin, Türkiye'nin çeşitli illerinde birkaç şubesi bulunan Optimum bunlardan biri.
ALMANYA'DAN KREDİ
Optimum AVM'nin yönetiminin kur sabitlememe gerekçesi ise mağaza sahiplerine kepenk kapatmaktan başka çıkar yol bırakmıyor. iddiaya göre AVM yönetimi Alman bankalarından aldıkları krediyi bahane gösteriyor. Bunun yanında kuru 4.30 liradan sabitleyen AVM'ler de var. Özellikle lüks markaların bulunduğu AVM'ler bu nedenle kurdan etkilenmiyor. Ancak daha küçük ve outlet satışları olan AVM'ler teker teker hayalet binalara dönüşüyor.
'MAĞAZA EYLEMİ ZAMAN KAYBI'
Eyleme ilişkin Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) yazılı bir açıklama yapıldı. Açıklamada eylemin sansayon oluşturmaktan öteye gitmeyecek bir zaman kaybı olduğu vurgulanarak "Geçtiğimiz hafta içerisinde üyelerimizle yaptığımız toplantıda da söylediğimiz gibi en doğru yol, ilgili Bakanlıklarımızın riyasetinde, diyalog kurarak meselelere ortak çözüm aramaktan geçmektedir. Türkiye'de bulunan tüm Alışveriş Merkezleri, sıkıntısı olan tüm perakendecilere ya indirim vererek ya da kuru sabitleyerek yaşanan sıkıntılı dönemde ellerinden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışıyor ve bunu AYD olarak tüm paydaşlarımıza tavsiye ediyoruz" ifadeleri kullanıldı.
