Dünyada erken çocukluk gelişimi çalışmalarıyla tanınan Hollanda merkezli bir sivil toplum kuruluşu olan Bernard Van Leer Vakfı, İstanbul 95 adında çok ortaklı bir proje başlattı. Boğaziçi Üniversitesi, Kadir Has Üniversitesi, Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV) ve Columbia Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Kent Laboratuvarı Studio-X İstanbul gibi paydaşların katkılarıyla gerçekleştirilecek olan proje, ilk etapta Beyoğlu, Maltepe, Sarıyer ve Sultanbeyli belediyelerinin yürütücülüğünde gerçekleştirilecek. Dezavantajlı bölgelerde yaşayan 0-3 yaş arası çocuklar ve annelerine eğitim verilecek. İlk etapta 500 aileye ulaşmayı hedefleyen projede, Türkiye'de ilk kez 0-3 yaş arası çocuklar için oyun parkları inşa edilecek.
3 AŞAMDAN OLUŞUYOR
Proje, dünyaya 95 santim boyundan bakan bir çocuğun gözünden daha yaşanılabilir bir kent tasarlamayı planlıyor. Katılımcı yerel yönetimlerin küçük çocuklar ve ebeveynlerine yönelik kamusal alan ve parkların tasarlanması konusunda destek vermesi planlanıyor. 3 aşamadan oluşan projede, ilk olarak İstanbul ilçeleri, coğrafi bilgi sistemi ortamında eğitim, yaş grupları ve gelir boyutları üzerinden haritalanacak. Ortaya çıkacak güncel ve ayrıntılı haritalar çocuk nüfusun ilçelerde dağılımı, ilçeler ve mahalleler arası eğitim ve gelir farklılaşmasını ortaya çıkarmayı hedefliyor.
POLİTİKALAR BELİRLENECEK
Projenin ikinci aşamasında, yürütülecek saha çalışması ile 39 ilçe belediyesi ile görüşülerek belediyeler tarafından sağlanan çocuğa ve aileye yönelik eğitim, sağlık, parklar ve yeşil alanlar, sosyal yardım gibi hizmetlerin incelemesi yapılacak. Projenin son aşamasında ise, ortaya çıkan sonuç ve haritalar bir araya getirilerek, projenin ara döneminde düzenlenecek belediye ve sivil toplum katılımlı toplantıda ortaya çıkacak görüşlerin de katkısıyla; sosyal hizmetlerin ilçeler içinde ihtiyaçlara göre dağılımı ve hizmet kalitesini iyileştirme için politika önerileri geliştirilecek
Projenin Taksim Divan Otel'de yapılan tanıtım lansmanına Bernard Van Leer Vakfı Program Direktörü Cecılıa Vaca Jones, Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Özkan, Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Aydın, TESEV Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Aydın Uğur Ve Studio-X İstanbul Direktörü Selva Gürdoğan konuşmacı olarak yer aldı.
'KENTLER ÇOCUKLARA GÖRE TASARLANACAK'
Toplantıda konuşan Bernard Van Leer Vakfı Program Direktörü Cecılıa Vaca Jones, "Biz bu projede bir 'kent tasarımcısı olsaydınız neyi farklı yapardınız' sorusuna cevap arıyoruz. Bir çocuğun 0-3 yaş arası yani ilk bin günü, tüm hayatını nasıl geçireceği hakkında da en önemli yaş dilimini oluşturuyor. Bu yaş diliminde çocuğa yapılan tüm yatırımlar, 7 kat daha fazla geri getiri sağlıyor" dedi. Jones, "Eğer bir kent çocuklar için yaşanılabilirse, herkes için de yaşanılabilirdir. Şimdi sokakları çocuklar için daha iyi hale getirme zamanı" dedi. Jones, projede ev ziyareti temelli rehberlik çalışmalarının da çok önemli olduğunun altını çizdi.
Jones'ten sonra konuşma yapan Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Özkan, projenin paydaşı olmaktan dolayı duyduğu mutluluğu dile getirdi. Özkan, projenin dezavantajlı çocuklar için erken müdahale programı olduğunu belirterek, "0-3 yaş arası beynin en hızlı geliştiği dönem. İlk etapta İstanbul'un dört ilçesinde uygulanacak olan proje bizleri de heyecanlandırıyor" şeklinde konuştu.
KENT TASARIMCILARI AYRICA EĞİTİLECEK
Diğer bir konuşmacı olan Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Aydın da projenin isminin İstanbul 95 olmasının insanlarda merak duygusu oluşturduğuna değindi. Aydın, Kadir Has Üniversitesi İstanbul Çalışmaları Merkezi olarak tüm saha çalışmalarının belkemiğini oluşturan, çocuğa ve aileye yönelik hizmetlerin incelendiği kent haritalarının içeriklerinin geliştirilmesi ve uygulanması çalışmalarını TESEV ile birlikte yürüttüklerini belirtti. Program kapsamında ayrıca Kadir Has Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi'nde yüksek lisans öğrencileri için disiplinler arası bir stüdyo dersi açıyoruz. 2018 bahar yarıyılında başlayacak olan bu modül ile Kadir Has Üniversitesi bu alanda Türkiye'de bir ilki gerçekleştiriyor. Buradaki temel hedefimiz genç mimarların, kent tasarımcılarının ve şehir plancılarının 0-3 yaş arası çocukların ve ailelerinin kamusal alanlardaki ihtiyaçları konusunda farkındalıklarını artırmak, onları tasarım aşamasında işin içine çekmek" şeklinde konuştu.
Lansmanda konuşan diğer bir isim olan TESEV Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Aydın Uğur, çocukların geleceğimizin ortak mimarları olduğunu belirterek, bu tarz projelerin farkındalık yaratma konusunda da büyük önem taşıdığını ifade etti.
Toplantıda son olarak söz alan Studio-X İstanbul Direktörü ve Mimar Selva Gürdoğan, İstanbul'daki mekanların çocukların gelişimini olumsuz yönde etkilediğini kaydetti. Gürdoğan, "Okula servisle giden çocukların sokak tanımı, ayrıntıları daha yüzeysel iken okula yürüyerek giden çocukların mekanı ve çevreyi algılamaları çok daha ayrıntılı" ifadelerini kullandı.
Sibel GÜLERSÖYLER / ÖZEL HABER
