Ege'de geleneklerini bugüne kadar koruyan yörük köylerinden biri olan Çomakdağ, Bafa Gölü ile Milas arasında Beşparmak dağlarının yamacında kurulu. Taş evleri, kıvrımlı yolları, otantik düğünleri, entarili kadınları, ipek böcekleri ile zamanda yolculuk yapmış hissi veren bir mahalle olan Çomakdağ'da kadınlar başlarına 'Tura' adını verdikleri başlık takıyor, başlığa da sümbül, fesleğen, reyhan gibi dağ bitkilerini iliştiriyor. Yöre kadınları, kültürel kıyafetlerini el emeği göz nuru harcayarak hazırlıyor. Bunun için 200 hanelik kırsal mahallenin 50 hanesinde ipek böceği yetiştiriliyor. Kadınlar, ipek böceklerinden elde ettiği ipliklerden kumaş dokuyarak 5 asırdır yöresel kıyafetlerini dikiyor. İpekli dokumalar yörede başörtüsü, iç gömlek, yorgan yüzü ve çarşaf olarak kullanımının dışında kese, kadın ve erkek gömleği, masa örtüsü, peçete ve şal olarak genç kızların çeyizlerini süslüyor. Evin odasının bir bölümünü üretim merkezi haline dönüştüren Çomakdağlı kadınlar, ilk olarak böcek tohumlarından kurtçuklar çıkarıyor. Kadınlar, bunları ince dut yapraklarıyla besleyip geliştiriyor. Böcek, verilen dut yaprağının cinsine göre ufak, ya da iri koza yapmaya başlıyor. Beslendikçe büyüyen ipekböceği, ergin hale geldikten sonra kozasını örüyor. Kadınlar, tamamlanan kozaları içindeki kurtçukları öldürmek için sıcak suya atıyor ya da kızgın buhara tutuyor. Daha sonra kozalar, yumuşatma kazanlarında kaynatılarak, çözülmeye hazır hale getiriliyor. İpek telleri mancınık denen aletlerle sarılan kozalar, özel aletlerle, ipliğe dönüştürülüyor. Çomakdağlı kadınlar, her yıl kendilerine o yıl yetecek kadar ürün üretiyor.
PİLOT KÖY ÇOMAKDAĞ
Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü ile Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğünce pilot köy seçilen Çomakdağ’da 'Geleneksel Giysili Bebek Projesi' ile kadınlar, geleneklerini bez bebeklere taşıdı. Bebekler yurt içi ve dışında çok sayıda fuarlarda tanıtıldı. Köye gelen yerli ve yabancı turistler, bez bebeklere ilgi göstererek satın alıyor. Böylece bez bebekler, köyde yaşayan kadınların en önemli gelir kaynağını teşkil ediyor. Bez bebeklerin yanında geleneksel yöntemlerle üretilen birçok el işi ürünü de satarak ev ekonomisine katkıda bulunan kadınlar, kazandıkları parayla evin ve aile bireylerinin ihtiyaçlarını gideriyor. Mahalle sakinlerinden 2 çocuk annesi Emine Balcı (50), "Yıllardır ipekböceği yetiştiriyorum. Atalarımızdan bize bırakılan mirasa sahip çıkıyoruz. Gençlerimizin bu geleneği yaşatmalarını çok istiyorum" dedi.
