Biliyorum, birkaç hafta içerisinde, dallardan bir başka hışırtı yükselecek. Ağaçtan ağaca yankılanacak geceler boyu. İlk günler bir bale yumuşaklığı ile düşecek yapraklar çimenlerin üzerine. Yeşil; yavaş yavaş sarı, kahverengi ve kırmızının tonlarına dönüşecek.
Çürümüş yaprakların, nemli toprağın ve yağmur bulutlarının kokusu yayılacak; yeni baharlara gebe bırakmak için doğayı.
Mustafa Necati Karaer, "Eylül Sofrasında Aşk"ı anlatıyor:
"Yağmur bulutları gibi doluyum,
Sabret gülüm düşeceğim toprağına,
Rüzgârlar deliyse ben de deliyim,
Gönlümü koymuşum güz yaprağına
Sabret gülüm, düşeceğim toprağına.
Şarabımsın, ekmeğimsin, düşümsün
Geceler boyu sarhoşum,
Akşam üzerleri gülüşümsün.
Eylül sofrasında oturmuşum
Sarhoşum, sarhoşum, sarhoşum..
........."
Sonbahar yalnız hüznün mevsimi değil. Dileklerin, umutların, özlemlerin odaklandığı bir mevsim. Anadolu insanının çok işi var sonbaharlarda. Üzümler toplanacak, pekmez kazanları kurulacak, erişteler kesilecek, kuskus çevrilecek, bulgur çekilecek. Dahası mı? Uzaktan uzağa davulun, zurnanın sesi duyulacak. Anadolu'da, sonbaharda alınacak ürünlerin bereketiyle kaç yangın yürek sulanacak. Düğün-dernekle kök salacak.
Mustafa Necati Karaer, eylül sofrasında "sarhoşum" diyor. Behçet Kemal Çağlar'ın, diğer adıyla Ankaralı Âşık Ömer'in, Ürgüp'te bağ bozumu şiirini hatırladım. Boşuna internet sitelerinde saatlerce aradım durdum. Yine eski usulle kitap raflarım imdadıma yetişti:
"Çek git dedim sana, gel git mi dedim,
Sesimi mi içti, kulağın sarhoş.
Ne bu dolanışın kapımda benim?
Üzüm mü çiğnedi ayağın sarhoş.
Var ise aklını bağda yitirdin,
Yerine bir salkım dirmit getirdin.
Su yerine şaraba mı batırdın?
Saçın darmadığın, tarağın sarhoş.
Kafan duman, seçemezsin yüzümü,
Aman, gözüm sanıp sevme üzümü,
Geldi gönlümdeki bağın bozumu;
Onu tadamazsın, damağın sorhoş.
Üzümün üstünde kızlar tepinir,
Karlı baş içinde yazlar tepinir,
Gönlüm de göğsümde sızlar tepinir,
Meyvan sarhoş olmuş, tabağın sarhoş.
.............."
Musikimizden sonbaharı dışlayabilir miyiz? Hüzün ve melankoli duyguları, sonbahar motifleri ile yer almış. Anılarla dolu bir ruh derinliğinin tadını bu şarkılarda bulmaktayız:
"Kalbim yine üzgün, seni andım da derinden,
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden!"
Yahya Kemal'in şiirini, Selâhattin Pınar "bayatî" makamında bestelemiş.
Eylül, Mehmet Rauf'un romanını hatırlatır bana. Arthur Rımbaut "O tatlı eylül akşamları, yol kıyısına/ Çöküp kulak veriyorum yıldızların sesine" diyor. Yukarıda da söz ettim, bu yaz benim için ha var, ha yoktu. Geç geldi, göz açıp kapayıncaya kadar bitiverdi." diyor.
Cahit Külebi; "Sonbahar geliyor serçe/ Yuvanı nereye yapacaksın?" diye, hoyrat esecek rüzgârların altında ıslanacak serçeyi düşünedursun, Atillâ İlhan başka duygular içinde: "Oysa ben akşam olmuşum / yapraklarım dökülüyor / usul usul/ adım sonbahar."
Munis Faik Ozansoy, güllerle hazanın buluşmasını dizelere dökmüş:
"Güller ki bütün mevsim, usanmış kanamaktan,
Güller ki bakıp yollara beklerdi hazanı,
Güller gibi aylarca hayal ettim uzaktan,
Yaprakların altın gibi savrulduğu anı.
......"
Yahya Akengin'in "Eylül Kuşatması"nda, "Sarışın bir hüzünle gülümser eylüllerin sonu ...." diyor.
Elbette, sarıyı yeşile çevirmeye gücümüz yetmez. Hanım şairlerimizden Nermin Pakyüz ne güzel söylemiş:
"Sana bir gün seslenirsem gelme sakın / Ezik çağrıların ne önemi var. / Bir kez gölge düştü yollarımıza / Çekip getiremeyiz artık güneşi; / Eylül girdi yaşantımıza. ..."
Evet eylül girdi yaşantımıza. Bunu ekim, kasım izleyecek. Uzun bir kış bizi bekliyor. Umarsız gideceğiz. Ancak, şairin dediği gibi, korkumuz; gidip de gelmemekten, gelip de görmemekten.
