23 kuruluş ise 2015 yılında İSO 500 içinde yer alıp, bu yıl İSO İkinci 500’e gerileyen şirketlerden oluştu. Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu- 2016 araştırmasının, temel bazı verileri bir buçuk ay önce açıklanan İSO 500 ile önemli ölçüde örtüşüyor. Özellikle, finansman giderlerinin İSO 500’de
olduğu gibi, İSO İkinci 500’de de sanayi kuruluşlarının karlılıklarında temel belirleyici olmayı sürdürdüğü görülüyor.

NET SATIŞLAR HEMEN HEMEN HİÇ DEĞİŞMEDİ

İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun 2015 yılında 75,6 milyar TL olan üretimden net satışları, 2016 yılında yüzde 8,6 artarak 82,2 milyar TL’ye yükseldi. 2015 yılında reel olarak gerileyen üretimden net satışlar, 2016 yılında hemen hemen hiç değişmedi. 2016 yılında satışların maliyetindeki artışların nispeten yavaşlamasının da katkısıyla, ikinci 500’ün faaliyet karlılığında iyileşme yaşandı. 2015 yılında 7,4 milyar TL olan toplam faaliyet karı, 2016’da yüzde 17,5 artarak 8,7 milyar TL olarak gerçekleşti. Faaliyet karının net satışlara oranı da aynı dönemde yüzde 8,5’ten yüzde 9,4’e yükseldi. Araştırmanın sonuçları, sanayi kuruluşlarının 2015 yılında 3,8 milyar TL olan finansman giderlerinin 2016 yılında yüzde 16,3 oranında artarak 4,4 milyar TL’ye ulaştığını ortaya koydu. Finansman giderlerinin net satışlara oranı ise 0,4 puan artarak yüzde 4,7 oldu. 2016 yılında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun faiz amortisman ve vergi öncesi kar (FAVÖK/EBITDA) ile vergi öncesi dönem karı büyüklükleri de şöyle gerçekleşti; 2015 yılında 10,4 milyar TL olan faiz amortisman ve vergi öncesi kar büyüklüğü 2016’da yüzde 7,2 oranında artarak 11,1 milyar TL’ye yükseldi. Vergi öncesi dönem karı da yüzde 0,6 oranında artışla 4,4 milyar seviyesinde gerçekleşti. Her iki kar büyüklüğü de reel olarak geriledi. Finansman giderleri, sanayi kuruluşlarının karlılıklarında temel belirleyicilerden biri olmayı 2016 yılında da sürdürdü. İkinci 500’de finansman giderlerinin faaliyet karına oranı 2016’da yüzde 51,1’den yüzde 50,6’ya geriledi. Bu iyileşmeye rağmen sanayi kuruluşları 2016 yılında da elde ettikleri karın yarısını finansman giderlerine ayırmak zorunda kaldı. Bu gelişmeler faiz ve kur dalgalanmalarının, sanayi sektöründe karlılığı ve sermaye birikimini etkilemeye devam ettiğini ortaya koydu. Finansal göstergeler içinde borçlanma ile özkaynakların dağılımını yansıtan kaynak yapısı, kuruluşların finansal yapılarını ortaya koyan en önemli göstergelerin başında geldi. Oranlara bakıldığında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun kaynak yapısında toplam borçların payı 2013 yılında yüzde 61,2 iken 2016 yılında yüzde 60,5 olarak gerçekleşti. Aynı dönemde özkaynakların payı ise yüzde 38,8’den yüzde 39,5’e yükseldi. Son yıllarda özkaynaklar aleyhine bir eğilim söz konusu olsa da İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun kaynak yapısında son dört yıldır borç/özkaynak dağılımının hemen hemen aynı kaldığı ve dengenin yaklaşık olarak yüzde 60/40 civarında korunduğu görüldü.

ZARAR EDEN KURULUŞ SAYISI 100'ÜN ÜZERİNDE GERÇEKLEŞTİ

2016 yılında İSO İkinci 500’de kar eden kuruluş sayısı 384’e gerilerken, zarar eden kuruluş sayısı ise 116 oldu. Böylece 2016 yılında zarar eden kuruluş sayısı son 10 yıl içinde beşinci kez 100’ün üzerinde gerçekleşti. Faiz amortisman ve vergi öncesi kar açısından bakıldığında ise kar eden kuruluş sayısı 2016 yılında 482 olarak gerçekleşti. Zarar eden kuruluş sayısı ise 18 oldu. Son üç yıldır FAVÖK/EBITDA karı elde eden kuruluş sayısında önemli bir değişiklik olmadığı görüldü. Karlılıklardaki gerilemeye ve dönem karı elde eden kuruluş sayısındaki azalmaya karşın kuruluşların çekirdek işlerine ve faaliyetlerine daha çok önem vererek FAVÖK/EBITDA performanslarını yükseltmiş olmaları dikkat çekti. İkinci 500’ün teknoloji yoğunluklarına göre oluşturdukları katma değer verilerine bakıldığında 2016 yılında oluşturulan katma değer itibarıyla en yüksek payı yüzde 44,2 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin aldığı görüldü. Orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı ise 2016 yılında 3,4 puan arttı ve yüzde 30,3 olmuş durumda. Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı ise 2015 yılında yüzde 24,1 iken 2016 yılında yüzde 21,1’e geriledi. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı ise 2015 yılında yüzde 6,6 iken 2016 yılında yüzde 4,3 oldu. Bu tablo, Türkiye’de sanayinin yüksek katma değerli ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlere dönüşüm ihtiyacının sürmekte olduğunu gösteriyor. Ancak İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sonuçları, ölçüm yapılan son dört yıldır bu konuda henüz yeterli ilerleme sağlanamadığını ortaya koydu. İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içinde orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlerdeki firmaların yarattığı katma değer payının 2016 yılında yüzde 25,4’de kalması da bunun açık ifadesi olarak görüldü. İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu çalışmasında 2016 yılında üretimden satışlara göre ilk sırayı 242,3 milyon TL ile Modavizyon Tekstil aldı. İkincilik 242,1 milyon TL üretimden satışlarıyla Marshall Boya’nın oldu. Üçüncü sırada ise 241,5 milyon TL ile Dardanel Önentaş yer aldı.