Dövizde önlenemeyen yükseliş ve liranın değer kaybı en çok alışveriş merkezlerinde mağazaları olan yerli ve yabancı markaları vurdu. AVM sahiplerinin, mağaza kiralarını döviz kurundaki dalgalanmaya rağmen, liraya geçme konusunda taviz vermemesi birçok markayı ve mağaza sahibinin dükkan kapatmasına hatta batmasına neden oldu. Ancak tüm bunlara rağmen birçok AVM sahibi hala liraya geçmiyor. İstanbul'un en işlek ilçelerindeki AVM'ler de bile "iş olmadığı" için dükkanlar ve mağazalar tek tek kapanıyor. Üstelik bu durum sadece İstanbul'daki AVM'leri değil, neredeyse Türkiye'nin her yerindeki alışveriş merkezlerinde bulunan mağazaları etkiliyor.
İLK TEPKİ BURSA'DAN
Bu duruma ilk tepki ise Bursa'daki bir AVM'den geldi. Geçen yıl hizmete giren Sur Yapı'ya ait Marka AVM'de bulunan bazı mağazalar, kiraların döviz kuru üzerinden alındığı gerekçesiyle bir günlüğüne kepenk kapattı. Bursa'da Bugün gazetesinin haberine göre Birleşmiş Markalar Derneği Genel Sekreteri Cenk Küpeli, "Yükselen döviz kurundan dolayı kiralar mağaza sahiplerini zorlamaya başladı. Amacımız dükkan kapatmak değil. AVM yönetiminin bizimle masaya oturmasını sağlamak. Avukatlarımız yoluyla AVM yönetimine talebimizi ilettik ancak olumlu cevap alamadık. O yüzden de üyemiz olan mağaza sahipleri ile böyle bir eylem yoluna gittik" dedi.
EYLEMLER SIKILAŞACAK
Bursa'daki AVM yönetimi protestosu bu kadarla kalmayacağa benziyor. Zira "kepenk kapatma eylemleri"ne başka şehirlerin de hazırlandığı hatta AVM, dışında dövizle kira ödeyen mağaza ve dükkan sahiplerinin de eyleme destek vereceği konuşuluyor. Bu arada dövizdeki hızlı artış sadece AVM'deki mağazaları değil, cadde üzerindeki dükkanları hatta dünyanın en eski alışveriş merkezi olan Kapalıçarşı'yı da vuruyor.
HER YER 'KİRALIK'
Her gün yüzlerce kişinin ziyaret ettiği, yerli ve yabancı turistin yanı sıra İstanbullular'ın da gözdesi olan Kapalıçarşı, son yılların en durgun dönemini yaşıyor. Esnaf, dükkanlarını kapatıyor, Kapalıçarşı resmen kepenk kapatıyor. Kapalıçarşı'daki birçok dükkanın vitrinine "Kiralık" tabelaları asılıyor. Mağaza sahipleri, sektör odaları ve dernekler toplantı üzerine toplantı yapıyor ancak bir türlü AVM'lerin dövizden liraya dönmesini sağlayamıyor.
KUYUMCU GİTTİ, LOKUMCU GELDİ
Peki tüm "gelişmeler" karşısında özellikle Kapalıçarşı'daki dükkan sahipleri ne yaptı? Bir dönemler altının başkenti olarak bilinen Kapalıçarşı, değişen ve dönüşen müşteri porföyüne ayak uydurabilmek için iş kollarında değişikliğe gitti. Sadece 2018 yılında 100'e yakın kuyumcu ve antika dükkanı kapanarak yerlerine lokumcu, kuruyemişçi gibi ucuz gıda malzemeleri satan dükkanlar açıldı.
KARDAN FERAGAT ETMELİLER
Kapalıçarşı'da kuyumculur yapan bir esnaf, işlerinin Karaköy'de bulunan limanın kapatılması nedeniyle de düştüğünü belirterek, "Limanın 2019'da açılması planlanıyor, bu süreci atlatabilirsek biraz nefes alacağız" diyor. Dolardaki dalgalanmalar ile ilgili görüşünü Nadir Döviz Yurt Dışı Satış Müdürü Kaan Gözüm ise esnafa şu çözüm önerisinde bulunuyor: "Ülkemiz her 15-20 yılda bir bazı ekonomik zorluklarla karşılaşıyor. Kapalıçarşı'da Türkiye'nin bir anlamda finans merkezi konumunda olması nedeniyle bu tür belirsizliklere aşinadır. Bu nedenle Kapalıçarşı'daki tüm esnaf yeni duruma kendisini çok daha rahat adapte edebilir. Şöyle ki; döviz büroları piyasanın çok hareketli olduğu dönemlerde gerekli önlemleri alıp, uzun vadeli işlemlerden kaçınmayı tercih ederler. Sarraflar ise alım-satım işlemlerinde zaman zaman kar marjlarından feragat ederek bu belirsizliği dengelemeye çalışırlar.
ÇARŞI ÜZERİNE DÜŞENİ YAPAR
Yaşanan kriz ortamını da değerlendiren Gözüm, "İşlem hacminin azalması ve fiyatların değişkenliği Kapalıçarşı'da yapılan ticareti olumsuz yönde etkilemekte. Bütün bu koşullara rağmen hem İstanbul'un hem de Türkiye'nin cazibe merkezi olan Kapalıçarşı, kendi üzerine düşen görevi, müşteri memnuniyeti üstüne kurgulanan yapısıyla yerine getirir. Sorunların bilincinde olmakla beraber, sorun odaklı değil, çözüm odaklı çalışarak, hem kendi varlığını hem de müşterilerinin memnuniyetini aynı anda sağlar" şeklinde konuştu.
Sibel GÜLERSÖYLER
